Ke Aloha Aina, Volume I, Number 22, 19 October 1895 — Page 1
This text was transcribed by: | Lani Lofgren |
This work is dedicated to: | Gabby Pahinui |
KE ALOHA AINA
"UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO.
POAONO, OKATOBA 19, 1895 Helu 22
@@@@@MAI I KEIA.
---------
@@@nui makou e hoike @@@ lawe nupepa, i na @@@ na mai ai, e pili ana @@@ no ana aku i ka kakou @@@ Aina; a oia keia i @@@ ho nei penei:
@@@ e loaa he 5 keneta @@@ na ano hana e hiki @@@ hoomau aku ke hiki @@@.
@@@ ka uha laki mawa@@@ i ike ai, oia ka mea @@@ i ka mahina, a mau @@@ e hoouna koke mai @@@ loaa, alaila, ua loaa @@@ anawa mua i hookaa @@@ aku, a mahope aku, @@@ i holookoa i ka hi@@@ ka Nupepa Ke Alo --
@@@ eha keneta, a he 40, @@@ paha keneta, e loaa @@@ nupepa. Mai poina @@@ loa mai ma ke Kikoo @@@ me ka lawe ae noloko @@@ auhau Hale Leta, a o @@@ naia mai. Aole he pi@@@
@@@ Luna i ke kali ana, a @@@ ala loaa, alaila, hoouna @@@ popilikia loa ia (a) i na @@@ o ka Papa Pai (e) me @@@ a keiki hoonoho hua @@@ no na lilo pepa, ect.
@@@ na una i ka hoouna @@@ a, ma hoi ua ukuia ke @@@ he mea hoopilikia pa @@@ a me ka mea lawe @@@ a p@@paa ia ka nupe@@@ ia mai o ka uku @@@ hoopaapaa a me @@@ ana @@ a ka mea lawe @@@ a ka Luna i @@@ei.
-----------------
@@@ia makou, ua @@@ hihi na Luna @@@ ua hookaa piha mai @@@ ka lakou nupepa no 6 @@@ aole nae he dala i hoo @@@ ak@e. I ka wa a ma @@@ ei i ka nupepa, alaila, @@@ d@a a na poe i hookaa, @@@ i ke kumu i paa ia ai @@@ hoona aku makou i ka @@@ mai ke dala, e hoouna @@@ alaila, loaa aku ka @@@
@@@ kumu, ua manao ma @@@ maalahi loa ka hoouna @@@ ea makemake nupepa i @@@ Kikoo Dala Hale Leta. @@@ na ia mea ke pono ka @@@
@@@ kokua kekahi i kekahi i @@@ a, na mea i manao ia he @@@
@@@ no no me ka haahaa, IOSEPH NAWAHI, @@@ a Pauku o KE ALOHA, Oct. 8, 1895.
-------------------------------------------
@@@ OHAHA A KA LUNA @@@ OKO KAUOHA.
@@@ KA MANA I LOAA KA @@@ La Kineta Hope loa a Keahi @@@ Honolulu i make; a i ap @@@ Puni Ekahi, ma ka Hoeke @@@ unakanawai Harry E. Cooper @@@ aha ia aku nei na poe a ka @@@ aku ai, e waiho mai i ka lakou @@@ ko Keena Lawelawe Hana @@@ iki i @ o o ka Hale Baueko o @@@ ke alanui Kalepa. Boko o @@@ manawa aka a pela me na @@@ Waiwai o ka mea i make, e @@@ S. M. DAMON. @@ 14, 1895. @@@@@ wkly.
----------------------------------------------------
Na Hana Hoonui Lilo.
---
O keaha la na hana hoonui lilo? O na hana hoi e hoomoe mai nei na paipu mai ke kai mai, a hiki i kela wahi kaawale e waiho la ma ka aoao ma Ewa aku o ka hale holoi lole o na Pake, ma o iho o ka uapo a Haaliliamanu.
Heaha hoi ka oukou mea e olelo mai nei, he mau hana hoonui lilo ia? Eia hoi la: Ua noho iho nei ka halawai a ka Papa Ola i keia la iho la, a ua hoike ae nei kekahi kauka, aole loa he mea kupono e hue ia mai na lepo pilopilo oloko o ke awa kumoku, i mea e hoopiha ai i kahi i manao ia nei, he mea hoopoino ia i ke ola o ka lehulehu, a he mea hoonui i ka ma'i. Ua olelo ae ua kauka la@@ ua oi loa aku no ka pono o ka lepo maloo, e lawe ia mai nei ma na kaa, mai Moanalua mai.
Ina e hoole mai ana ka Ppapa Ola, aole e lawe ia ka lepo o ke awa kumoku i mea hoopiha alaila, o na hana a pau loa, e pili ana i ka lawe ana mai i na paipu a me ka hoomoe ana aku i manao ia no ka lawe ana i ka lepo, he mau hana hoonui lilo wale no ia, no ka mea, ua lilo ma'u wale aku la na dala no ia mau hana hoole loa ia aku, aole e hana ia mea.
O keia ka makou e olelo mau nei, i ke ano kamalu o na hana a na poe luna o ke Aupuni. O ke kumu o keia mau hana holopono ole, oia no ka noonoo pono ole ia mamua o ke kumu manao e hapai ai, alaila, hooholo aku no ka hana ana.
Aole, he mea pono ke hana wale aku, aia a mahope ike iho la, aohe kupono o ka mea i hanaia.
O ka ua e mao ana, aka, o ka hoike ana a KE ALOHA AINA i na mea oiaio, aole ia e pio ana i na waikahe he nui e hailuku mai ana ma o a maanei e na poe hehena.
Ua hapaiemaia ma Sana Anaru i ka La Pule nei, ka bebe uuku a ka Lunahooponopono o ke Kuokoa namu, e ka Bihopa o Honolulu. Ua kapaia kona inoa Carl Gordon, Mohailani.
O ka nupepa, he kukui ia e malamalama ai kou home, a ke nele oe i ka nupepa ole, ua pio iho la ua malamalama ia, oia hoi na mea hou, a o ka hapena e loaa ana helohe pepaiao wale mai no.
Ma ke awakea Poalua nei i ikeia aku ai kekahi hoku e hele pu ana me ka mahina, a o keia hoi ka lua o ka ikeia ana iloko o keia au, mai ka wa i haule ai ka hae Amerika ma ka Hale Aupuni a hiki iho ia i keia wa, a me he mea la e uhai aku ana no keia i ka mua.
-----------------------------------------------
Ka Nane-huna a Kauikeaouii.
---
KA NOIAU OI AKU NO KAKOU E HAWAII
XI.
He wahine Kauai, no ka hale pupule, a me ka Halewai, a malia paha he nui loa aku no, o ka nui lokomaikai iho la no o ua Eleku nei, pau e no i ka umiumiia.
Aole no paha keia e hamu mai nei ia Kina a me Iapana a me na wahi e ae ma na aina e, he olelo mai no hoi kahi poe, he holapa like ae no ia i na ano a pau, o keia kolera hoi i ka lahui Hawaii no ka hoonuu loa o keia kolera, a malanalana mai no na lahui e ae, no ke aha ia, no ka hoopapau no paha o ka Hawaii i ka wai nahu pu o ka aina wai huihui etc.)
A i ole ua hoopili pono ia mai no ka ke Akua koi i ka lahni Hawaiii ka hanauna i hoopaa berita ia mai me la.
A pehea ka hoi ka poe nana i lawemai, aole no lakou e nele i ko lakou puu.
He wa kona mea a pau, a o Kona makemake no ke hana ia.
Ua poina loa no paha kakou i keia mea pale pilikia i na la o Kamehameha III. i kaili ai o Lo Keoli Paulete i ke aupuni a hoihoi hou ia mai no.
Mamuli o ka pa e ana iho o ka leo Alii kukuli na mea a pau imua Ona.
A pehea hoi kakou o keia mau la, no ka mea, ua haawi ia mai e Karisto ia poeo laau hoola no kakou mai ka wa a na Kakauolelo a me na Parisio i nonoi aku ai i hoailona.
A o ka hoailona a Iona i hai aku ai i ko Ninewa, oia ka hoailona no kakou i keia la a mau loa aku no, Matalo 12 : 41.
Ina oia ka kakou laau kolera e hamo a pili pono i ko kakou mau puuwai.
Aole e noho liuliu ke kolera i Hawaii nei. He mea loaa wale no ka ma'i ia lehova ke olelo aku ia Mose e Kuehu ae i ka lehu maoli no kapuahi a lilo ae la no i mai puupuu liilii a ma'i hoho palahe pakakahi maluna o ko Aigupita lahui kanaka wale no me na holoholo -- na aole maluna o ka Isaraela, Pukaana 9.8 - 11.
Malia paha no ia hanauna mai keia mai kolera.
E like no hoi me ka ike o ia ano mai i ko Aigupita, pela no hoi keia kolera i ka poe Hawaii. Ina pela io ka ike o ka mai i ka poe Hawaii ka hapa nui, e like me aa i ko Aigupita.
Alaila, na Iehova mai no keia, e like aku la me ko Aigupita i hoike ia ae la maluna.
He laau pale popilikia o Iehova, a ahea ia hoi kakou e hooia ae ai.
He kokua koke loa o Iehova i ka wa popilikia. Halelu 46:1 - 11.
"O ke Akua ka puuhonua a me ka kaika o kakou. He kokua kokoke i ka popilikia ana."
A pehea no hoi kakou i ke ola ma ka olelo wale ae no, e like me Karisto i ae ai ia kakou e hoola ia kakou iho a ia hai aku, Mataio 10:7
E hele oukou e a o aku, me ka ha aku, ua kokoke mai nei ke Aupuni o ka lani, e hoola i na mai a pela wale aku.
No kona mau haumana keia kauoha, eia ka mea e lilo ai no kakou pu no keia kauoha.
Ke olelo mai nei no o Karisto no ka ka poe a pau e manaoio aku ana iaia ma na olelo a na haumana. Ioane 17:20 a eia no hoi ka na haumana (Lunaolelo) olelo ia kakou, oia no ka olelo hauoli o Karisto, ke "Kauoha Hou" me ke "Kauoha Kahiko."
O ka waha iho la no ia a o ka olelo, a leo iho la no ia o ke Akua Kahikolu Mana loa.
O ka olelo a ke Akua o ke Kanawai no ia, Matio 5:16 - 20. E mau mai ana ke Kanawai a me ka ka poe Kaula a hiki ia Ioane.
Oia noi, mai Kinohi a hiki i Hoikeana (mai ia Mose a hiki ia Ioane) a mai ia manawa mai, ua haiia mai ke Aupuni o ke Akua, a ma ka hooikaika loa e komo ai na mea a pau. Luka 16:16 - 17.
Ua ike no kakou ma ka Baibala Mataio 8:3, ua ola ka Lepera (Maialii) i olelo wale ia mai no.
"Hoola ia ke Kauwa a ka Lunahaneri Manaoio Nui" ma ka olelo wale mai no, Pauku @@ Ka Makuahonowai Wahine o Pelero I@hoepa wale ia aku no i ka lima a ola.
Ma ka olelo wale no i mahiki ia ai na Daimonia Pauku 16 - 17. Oia ke ola a kakou e haalele wale nei i ka pohaku i hahai ia mahope o kakou. I Korineto 10:4.
E olelo mai ana no paha oukou, i ku no paha kana hoola he keiki no ia na ke Akua no ia.
Ae pela io no, he Akua hoopunipuni ole nae. Eia kana olelo pili laula ma Mareko 16:17:18.
Eia uo na ouli kupanaha e pili pu aku i ka poe e manaoio mai ia'u.
Poe manaoio aku ia Karisto, aole ia no na haumana wale no he 12, ua like ia olelo poe me na tausani o na tausani a miliona paha o na miliona, e like me ke one o ke kai.
Pela no ka nui o ka poe e aloha iaia ma ka manaoio, a ma kona inoa no e hoola ia ai kakou, a kee hooia mai nei no o Karisto o Ioane ka hoike. Ioane 24:14.
Ina e nonoi oukou i kekani mea ma ko'u inoa owau no e hena.
Aole no na haumana wale no keia olelo, aka, no ka poe no a pau e manao io aku ana ia Karisto ma ka olelo a na haumana Ioane 17:20.
A ua akaka ae la no hoi, ma kona inoa no hoi e noi ai he mau kanaka maoli no hoi Perero i hoola ai ia Doreka, Oihana 9:40.
Eia no ka ka haku olelo oiaio no kakou: O ka mea e manaoio aku ana Iaia, a o na hana ana i hana ai, a e hana aku no ia i na mea oi aku mamua o kana i hana ai, Ioane 14:12.
Aole no paha i hana ia e kahi mea a oi aku, aole no hoi he hewa ina no hoi he hanini aku no hoi i ka Petero ma.
O ka honi hemolele ia ka paha o na ouli kupanaha.
E ninau iho ana paha kakou heaha la ke kumu i hiki mai ai o keia mai kolera a me ka Hebera a me na mai akulau i o kakou nei?
Na ka huaolelo no paha e hai ae, "Ele-ku" alua keia mau huaolelo, o Ele a me ku, a hui ia Eleku.
Ele ka hoopokole ana o eleele, eleuli, uliuli, he mea hoowahawaha ia, eleao elepao.
Nolaila, ina o ele eleele, eleuli, uliuli, eleao a me elepao, he mea hoowahawaha ia.
Alaila, ua hoowahawaha no hoi ha ka Makua Lani ia kakou, no kokakou eleele.
Ua uliuli kakou, a ua poeleele ma ka naau, ua eleele ko kakou mau puuwai.
No ka hookipa ole i kona aloha iloko o kakou i lilo i waipuna e pipii ana i ke ola mau loa, a puni kakou i na eleao.
O keia ao ka mea nana e hoemi nei i ko kakou ulu maikai ana a ke elepao ia nei kakou ma na ano a pau.
Ku, he inoa keia no kekahi papa akua, o Ku ke kane, o Hina ka wahine, Ku kane, Ku wahine, Ku kaohialaka, a pela aku.
Eia no hoi ha kahi poe o kakou ke malama mai nei no i na akua i hana ole i ka lani a me ka honua.
Ele a me Ku, Ele hoowahawaha ia Ku aku e, aole ou aku-e eleku hoowahawaha ia ke aku-e.
Ela no hoi ha ka mea e koi aku nei i ka mai e hele mai, ke hiilani mai nei no ka hoomanakii.
Nolaila, elepao ia mai nei kakou ma ka i'a, aole e kii aku, elepao ia mai nei kakou ma ka ai aole e kanu, elepao ia mai nei kakou ma ka hane aole e laha ae.
Ina ilio nahu maka wale no a Kakuhihewa e hana ai, ku ke pa'i hana ka eepa, o ke au o@haa o Ku.
Kuaua ua koke ka waimake a ka poe e u ana, iloko wale no nae e lokoloko ai a na wale iho no e!
Ua oi aku ka maikai o ka uwe ana aku imua o ka Haku, mamua o ko kakou aka ana imua o ka makani.
No ka mea, ma ka inoino o ka maka e oluolu maikai ka naau, Kekahuna 7:3.
Ku o ka huaolelo mua loa keia o ka inoa o Kalakaua I., ka na'i aupuni o na la i o Hoku a me Mahealani.
Ku ka nalu nui mai Kona etc., ku ka nalu nui, hookahi no nalu nui o ka manuwa no o Kivini.
Ia popoi ana iho no a oia keia a kakou e ike pu ae nei no.
Ae keu no keia e ka naiu kupaianaha i Kona no o Oahu nei ke ku ana, a popoi no i Honolulu nei.