Ke Aloha Aina, Volume I, Number 19, 28 Kepakemapa 1895 — Na Palapala [ARTICLE]

Na Palapala

Aole eiM malana o maVoulce k6iko|;$jjfc. ahewa aoa no keia mau manao i hoojpuVl4a malalo o kek poo, aka, e i!i no la maluua o na poe na lakoa i kakau mai.

Ka Nane-huna a Kauikeaouli.

ka noiau oi aku no kakou ē hawaii. (Hi>onr»ajjia). . Hookahi kokolo-pao. — He wahi i'a uuku loa keia a nawaliwali' kahi kino, ua kapa ia no nae hc ia' ula, o kona kino pua i'a ia, a ahuluhulu ae, pua-kumu-ae, a ku-mu mgto!i ae no. na ia honla keia a kaliuna o na la i aui aku la, a eia iho no Ipahā iluko o Hawaii nei, ua j maa hoi i ka. epa 1 O ka ī'a jkea oka pua i'a r o ka Amaama, !Anae, Ahole, Awa a pēla wale aku. i He i a ula keia oke ano palupalu loa, oka hoola hoi ke kumu i makemake nui.loa ia ai, a ua maa na lawaia a me na keiki o ka makeke o Ulakoheo i ka makemakeia ,a me ka ni-, uau oui ia o keia mau i'a e kekahi poe. > O ke kokoio-pao ka hookumu ana o ka i'a ula, ka i'a hpi i. kuluma iwaena o ka Lahui waii i ka hōola, a 6 ua i'a hoola, ala o ke kinoa mau kinp, o Li-. liuokaiani no ia, ka .mea a hova i wae mai ai mai ioko rnai o na puuwai o ka ac%o palupa\u \ .makuahine aloha no ka lahui Hawaii Ana i poni mai āi ia Liliuoka&ni i .Moiwa-, hine np ke Kalaunu„o e hoomalu ana i kona lahui po-' noi a. me na lahui like ole iloko, nei o ka aina. 11 hookeiki a hookama wale aku no i ka poe maikai a me ka ( poe ino» me ka makaala ole ln o ko iakou kulana, e iike me ka| Paulo iko Pilipo 3:2. "E ma-l kaala oukou i na Ilio, e maka-i ala i kapoe hana ino, e makā'-! aia hoi i ka poe i okiokiia." T kamakahiki 1887, hanaiho īn ua poe ino nei me ka waha o, ; ka pu, i Kumukaaawai mana, a kaili ia ae la ka raan?i Moi ame ka mana koho o ka, Lahui Hawaii, I /* . ] Nolaila, kokolo ka lahui i Kau Ahaolelo Kuikawa o ka ( M H aole i hoihoi ia ia4 Kau Ahaolelo mai o ka MH 1888 aple no i hoihoi ia mai. Kokolo mau mai ka ne (noi hobmano]T l a ka Lahui t ko la-

* - - -3- - - T ' 'Ā -u kou pono Civili i kaili kojiohe * hiki i ka 1890 y aole no i ino iho ka Moi Kalakaua I a. me ka Ahaolelo, ,a.||p€i ka nana i o HawiH nei, ka mea i\ana i hopulu nuj . J' aku i ka pomalkai maluna malihini. , ' Kokolo na ka oe ? ka uwe waimaka a me ka mahi o ka Lahūi 1 ke inoa na ka Ahaolelo a me ka Moiwahine Liliuokahni e hoopau i na pilikia o ka LahuL . iEia nae, aole i mai.. ka Ahaolelo o ka 1892 i, na pi- „ likia o na makaainana, me ka lakou hana i haawi ia e-ke-Kiimukāīīāwai ā pau ae la keKau 0 1892. ike aku la ka mafe<ia aloha i ka hana ole ia e i kauoha maopopoia e ke Kumukanawai e kaīa i na luuluu. Pela oia i !awe la 14 o lanuari i893. flte„ aloha oiaio o ka makna j hapanui o ka LahuL i_ many " ai oja e holoi mai i na o TCona Lahui, ma ka ae ana e haiīa i Kuunikanawai no k% i: lehulehu. | . E like me keia leo u\re 0 Kona Lahui, e ne ana, i kokc>ks f kolo loi£j pao maī ke kau kaikawa oljbiL7 1887, a hftci i ka 1898, lanuari 14. % - r| r^-;; 1 O ka ae ana o ka, hine Liliuokalani e hooieo i nora-Kpna Lahui, a e holoi hojL 1 o kana mai^* 8 * keiki; ~ V'. i O ia ae ana o LiliuokalaiiC me ka ike pono o ka Lahu7T * ka oiaio, oia Kona liio āna i I*a 1 Ula, Kokolopao, hoola a hooia, oia ka like ana, n kW pana iloko o Kona me na' aakoko me ko kaL' ' ' -i l -** - -_i "»«si!issiii O ka leo p .ka lehulehu, „Qk kaleookeAku,. O ka mea e aloha aaa t nona koha aloha ana; t ke aloha o ke Akua e nōKiK ana iloko ona, I loane 4:l^. Aole i ike aku kekahi, t Akua, aka, i na e kakou i kekahi i o ooho mai nei no ke o kakou, a ua paa no hoi aloha ilako o kakou, pauku.lßl No ia me&> kg ike net ua noho kakou iloko a ' Oia hoi iIoV.Q. q kskgu» 410^^7 Uhane i\o kakau* pauku|l&^^, t T r a ike kakop, a ua m hoi i _kc, aloha . > ' - -• • ,'.dßpe

Hl Aioha ke Akua —0 ka mea e noho ana i'oko oke aloha, ke noha nei eia iloko oke Akua, a o 3ce Akua no hoi iloko ona, O ke aioha iloko o ko ka-kou Moiwahine i aloha nuiia no kakou, Kona Lahui ponoi, oia Kona hoomaka ana e hookahua a Na'i ponoi J__K.ona_Aiifiuai maluna o ke kahua onipaa o ke aloha punaehana. Oko I iliuokalani ae ana i ka !eo o ia ]ehukhu r -oia no hoi ke e& ana īara e na puuwai o ka Lahui a īīīo i hookahi panaanaahlki i keiaia a mau loa aku r.o. Ē like me ka mau !oa o ke aloha Akua iloko o ko kakou Moiwahine Liliuokalani a rae ke aloha Akua pu hoi o ka Lahul Pela no e haawi tnau mai ai ō~Tehova ika maluhia maluna o ke Aupuni i aaakau aku īasa, Nona mai ka noho Moi a me ka noho Aupna ana. Ua ike ponoka Lahui i ka hauoli o ko lakou mau houpo i ka ae ana mai o ka Moiwahine iko lakou pono i kat!i ia, a na Kona mau Kuhīna hoi i hoepahua ike a!oha o ke Alii l hsnini iwaho, no ka pono a me ka pomaikai o na mea a pau. Mamuli o Kona ike ana i kekue o -Korva mau Kūhinā' mai Ota. ika leo A!n aloha maluna o Kona Lahui. " E hoi oukou me ka maiama pono i lea maluhia." A o ia !eo aloha. ke mau nei no ka toakamaka hou, me he mea ;a akabi no ■a poha mai 'a Kona leo Alii_, ao'e i poina ia. Ina paha i hoopoinaia, ina paha ua pau !ca ike kakauinoa, aka, no ka onipaa oke a!oha s ua mau no ke ku o ka Lahui ma ka aoao o ka pono a me ka oiaio, Nolaila, ua hooie o Liliuokalam i ke Kumukanawai kailimana a Kaiakaua I. i ike ai i ka waha o ka pu a kakau pupuahulu ai iloko ona hora he 24 mahope iho.

O ia ae ana no, ua hoole nc *oia i kona Mooilina Moi no ke -Aupuni a Ka!akaua ī. i na'i ai mekeilala, Ua kukulu houia a na'i 'oia i kona Aupuni me kc aloha, t Hke me na olelo i hoakakais maluna a me ka helu ix, Oia hoi kona aloha i Kona Lahui a me na lahui malihini i ole s kahe kahi kulukoko, Nini mua Oia i ka waha o ks ' pukam'ahi a Kivini a paa i olee kani. Waiho ia aku ke Aupuni o Moku iioko o kona lima. Kokolo aku ka Pao i Amerika Huipuia, Oia kela ko kue a ka Moiwahine a me kz Memonala a ka Lahui, l ke ku ana oia mau Nini pao a kia hoomanao na ko ke ao holookoa e aki a e kaana ka pono a me ka hewa. 0 ia Kona wa i kokolo ma, ai mai ke Aupuni mai a Kalakaua I. i Hokua ai a me kt Kalaunu ana i hauoli ai. 1 apoia hoi e lioku a me Mahealani, -a pau aku la ka nani o ke Aupuni Gula a ne ke DaJa a-Kalakaua I, i Na'i

ai, nb ka aole no o īehova! iloko oka hale gula a 'me ke dala, oiai, aohe aloha oloko oia mau rnea. O Kona wahi noho, ka hale i hana ole ia p ka limā o na kanaka. Oia hoi ka hale lewa o ka- . jaa_kaL i pA a-Joa i ho-la-i "ke a! ohaMol a ua piha hoi ko ka Moi ike aloha Lahui, a ke pana nef ke k»no Moi a me *na~ krno lehulehu o kaLahiii i Tcā ]>ana hookahi. A o ua pana hookahi 'la, oia ke aloha pumehana» aote na ke kanaka mai ia; aka, na ke aloha no ia oke Atcua e noho. ana iloko o Liituokalani a me ka Lahui. Oiai, he aloha ke Akua, o Kona wehiia a me Kona nani, ake koe nei no Koha Poni akea ana ia Liliuokalani i Mo no'ke Aupuni aloha 6 Hawaii nei, J Kokolo mai o Lili'uokalani ilalo a kukuli mai imua o !e--hova, e like me Kana f a*o aku ai ia Nebukaneza a hala kahi - hou mai no |Oia t Kona "Aupuhl." """ Pela o Xebukaneza i. hrx>nani aku ai ia lehova, Daniela 4:19-37; a pela no ke ( Akua i ao mai la i ka Moi a me ka Lahui. Mai manao nui i. ke g®a a meke dala, a me ka hanohano lakue aku ia a me | Kona mau Kanawai, ka mea hiki ole ke hoopau ia; e lilo e na mea a pau, a o Kona mau Kanawai aole loa ia e paui Mataio S:IS.

• "N 7 okamea he oiaio ka'i e olelo aku nei ia oukou, e lile e ka Lani a me ka Honua, aok e lilo kāhi huna, aole hoi kahi lihi iki o ke a pau loa aF! la i ka hookoia. 1 ' Nolaila, o ka laa o ka Poni a fehova i Poni ai ia Liljuokalan: aia no ia ia īenova } a 'e papah! mai ana no ia maluna o Liliuokalani. Np kamea, eia ao t Oia ke waiho mai nei. i ka. hanu ola .maikai iloko o ko kakou .Moiwahine Lokomaikai a ahonui wale i na mea o keia ola ana, a e like me ke a'o a ke Akua laia. E na'i ponol Oiai Kona Aupuni. oiake Kokolopao.i kokolo aku la i na welelau o ka honua, aku ka Pao kā.Nini i kia hoomānao no ka pono o Hawaii nei. Kokolo mailā Oia.i Kona home ponoī, ana ka .feo hamau ole o ka Lahui i koi hou mai laia e hoi hou i ka t 'hale a lehova i kukuiu ai no Moi o Haw'aii. A laia i kokolo ai iialo, ua kokolo ae la hoi o Doio i Moi no k$ manawa, e like me ke kuahaua i hoolahaia mai ai no ka manawa waie no,

! Nolaila, e kela wahi huaolelo j uuku i pulea mai mai loko 11l o iloa mai o KtTna puuwai a!oh& "e hoi oukou me ka pono 1 k* mafuhia ( rt mahope o Kona ae oiaio ana mai e holhoi mai i ka pono 0 ! ka Lahui i kailiia. ao ia hoi ke 4<+f*e-tmktrfcra C3 k~e Kokolo r pao. j Oia hoi ka i'a hoola; o Liliuokalani kaokoa ia mai ke Aupuni mai a Hoku i na'i ai, a o IKona na'i ana no hoi ia i Kona Aupuni, e like me na olelo hoakaka i omamaka ae la maluna. Oke kino Ahuluhulu, Pviahe kino nui ikiae ia o ke Kokolopao. ; Nolaila, he wa loihi iki mai ,loaa ae ke kino Pua-ah.uluhulu/ aole nae pela ka mea i ike makaia, Aka, mahope koke iho rio,o ka leo aloha 0 ka Moiwahine, j>a-e koke no ke ahuluhulu» me ka huluhulu ke ka-i ia ana 0 aa pu i Man.amana a kiia o Leiaiohake- awak-ea,-iwaefiar4com] tr alīur?apu, pae hoi ka Kh ini Ka-i huluhulu oiai ke kai mai. Oka pukuniahi, o na koa a) ioaumoe ana iuka_nei. a l kahi la ae no, o ka hui ae la no ia o ke ahuluhulu, a ' huluhulū ka hana. Me ka pupuahuiu no o ka hana, a hioio ka haltk,oa ame j ka ka halewai, me ia ;lu no a kau iluna, a koe hoi ko | kahi aoao. ; Paonini, aohe nana ia iho, aia ka pono oka hiki pupuahulu io,aku no hoi ka nini iini kaili loa i Amen'ka Huipuia.

A mahope aku ka nini a ka Moiwahine ame ka Lahui, a Ipeia no hoi ka huluhuiu o. na [hana a na aoao elua I hoomau Imai ai, a hiki no i ka olelo hoo |holo puaa-ka-kuluhnlu a ka Aha Serate i hooholo mai ai. . i Aai ino ka waha no ka ne-' monemo maikai ole oka hana ana, a ola hou raai kela koa o Kaleikuahulu, a hana i ka hana' huluhulu i lanuan 6 o keia makahiki iho nei i Kahala, a i hala ,ia. Ka-i huluhulu ia ka Moiwahineimua o na Aha Hookolokolo o k'e Aupuni Kuikawa Repubalika, a o ka pau ana j a oke ki "° Pua-ahuiuhulu i pu-a la a nalo |ho !a. Eueu hou ae !a ke kino o ua wahi I'a U! a nei, oiai koha mau la e nr-<; nei, a o Pua-kumu Ka moaku{3ono o ka fa i keia mau la. Aka, ikaWano hoiakeEahi poe e kapa ai ia i'a hookahi no he rua-kumu, a olelo mai ana no k«kahi poe, he Pua-ahulu-hnlu no. ■ A ■

. i pau)