Ke Aloha Aina, Volume I, Number 16, 7 September 1895 — Page 3
This text was transcribed by: | Mae Takeda |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA, POAONO, SEPT. 7, 1895.
He Moolelo
NO
ANADAREA,
A ME
TIDORA,
A I OLEIA, NO
HIRALIA.
@@ UI NOHEA.
@A IPO ELUA I KE ALO
HA HOOKAHI.
MOKUNA VI.
O ka rumi kahi e hoomoana ai na ko@ he rumi nui ia e pau pono ai na koa oe soo me ka hookeke ole iloko o @ @@ha.
@@@ iho la o Tidora o ka pau pono mai o na ko@ @oko o ua rumi nui nei i hoomakaukauia no na koa pu wai kila o @a moiwahine la.
I ko lakou pau pono ana mai, ua komo aku la ua moiwahine la maloko o ka rumi kahi a na koa e hoomoana @@@.
I ka ike ana mai o lna koa i ko lakou moiwahine ua haawi mai la lakou i ko lakou aloha me ka oi o ka lakou mau mea kaua, a anapanapa ae la i ka malamalama o ke kukui.
Me @@ hoehakalia ole iho, ua panai po ak@ @a oia i kona aloha, a pane aku la oi@.
@ @@ opau momi o Tnreke nei, a mana hoi i kaena ai ua hiki o ko oukou @eluna uuku ke hoohaulehia i kekahi pauokoa he mau haneri lausani ka nui, ano @e oiki mai ka manawa no oukou e pa@o ai no ka pono o ka nohoalii, a e @@@pakele ae ai hoi mai ka lima mai o @@ pakaha.
O ka @@eo ole, ke aloha i kou aina a me ke aloha alii, oia ka oukou e omau aku maloko o ko oukou mau puuwai pakahi e u'o mau kaikunane, he makana no ka maua e panai aku ai ia ouko@ e @a opuu momi o Tureke nei.
Aole o makou makemake i na makana wahi a na koa i hooho mai ai me ka maile.
No ko lakou hoohihi paha kekahi i ka maui o Tidora, oia ko lakou kumu @@@le.
Ua ike no au, wahi a Tidora i hoomao mai @@ i kana kamaiho ana.
O keia @@@@ a oukou e lawelawe a e hana nei, he hana ano nui no ia a he kaulana hoi.
Nolaila @ a'u mau koa maikai a paukai @@@@@ mai hoole i ka maua wahi mea nuku e haawi aku ai na oukou.
No keia makana a na moi i na koa, ua uluaoa ae ia o loko o ua rumi la, e hoole ana hoi kekabi poe, aole e lawe i ka makana, a o kekahi hoi e lawe no, a i ka hope loa, ua meha hou io la ua rumi la.
A hoomau hou mai ua moiwahine Tidora la i kana mau olelo ana imua o @@ koa.
I keia manawa, e hai aku a i ka eukou auana hana i kauoha ia aku nei keola @@@@@.
Nolaila e hoolohe mai, oia hoi, e @oopakele oukou i ka nehoahi o Tureka nei i keia po, mai na pualikoa kiai kino mau o ka moi i hui aku nei me na kanaka kioi no ka hookahuli ana i ka @@@@@@ a me ke Aupuni.
A nolaila, i keia po ke hoolilo aku nei au ia oukou i paulikoa kiaikino no mana ko oukou mau moi.
Heaha ka oukou pane no keia e o'u ma koa maikai, a ke waiho aku nei au na oukou e noonoo mai keia mau olelo a hooki iho la ua moiwahine nei i kana olelo ana.
Iloko o kela wa i hooho like mai ai na koa.
E ola loihi ka moiwahine Tidora imua o ke Akua maha loa o na kaua mau.
I ka hooki ana iho o na leo hooho o koa o ka moiwahine puuwai ekaeka o na hana kalaima.
Aia hoi lohe aku la lakou i kekahi leo i ke pae ana mai:
E ola loihi ka moiwahine Tidora a me Kusitino.
A pane ak la ka moiwahine, ua hoi koke mai la no ka oe e Amerona maikai,
Ae, wahi a Amerona.
I hoi koke mai la no au e hoonohonoho i ko'u mau koa.
He kuiana holopono loa ka'u e hoonohonoho aku ai i ko'u mau pualikoa, e opa pu ia aku ai na enemi, a aole hoi lakou e pakele mai ko'u mau koa aku.
E hoonohonohono aku i kou mau koa e like me kau i ike ai he kupono, a e kipa ae hoi maloko o ka rumi a ka moi e kukakuka mai la me kona mau mau hoa loha, i ka manawa a'u e kahaa aku ai ia oe.
E ho ko no au e like me kau kauoha wani a Amerona, me ke kunou haahaa ana, a hele aku la no kahi o ka hana me ka ukali ana aku o na koa mahope o Amerona.
Huli ae la o Tidora a kauoha hou aku la ia Ebala e hele mai imua ona no kekahi hana a ua moiwahine nei i makemake ai e hooko ia e kana kauwa hoolohe.
I ka hiki ana mai o Ebala imua o ka moiwahine, ua ninau koke aku la no oia me ke akahele.
He ahikao no anei kekabi au e waiho nei.
Ae, wahi a Ebala me ka leo haahaa i pane aku ai.
Pane hou ak la ka moiwahine ia Ebala.
E Ebala, ke makemake nei, au e lawe aku oe i kekahi mau ahikao me oe no ka puka-pa komohana o ka palii nei.
Nolaila, e kuu Ebala maikai, e hele me ka malu loa i ole oe e ikeia mai e na enemi.
A nolaila, e Ebala kuu kauwa hoolohe, i kou wa e hiki ai malaila, e kali me ka hoomanawanui no kekahi hoailona e haawi ia mai ana mai waho mai.
O ke ano o ua hoailona nei e haawi ia mai ana, i kou wa e noho ana ma ka puka pa komohana oia no he bele e kani ana.
I kou wa e lohe ai i ke kani ke o kekahi bele no ekolu manawa.
Alaila, o kou wa ia e kuni iho ai i kekahi o kau ma ahikao, a e malama pono hoi ia oe.
I ka wa e holopono ai o kau hana no ko'u pono kou haku wahine a me kou haku kane.
Alaila, oko wa ia e holo ai no kou imi ana i kou pakele iho mai ko kakou mau enemi mai, e manao nei hoi e kaili aku i ka @ ohoalii a me ke Aupuni mai au aku.
Nolaila, e Ebala kuu kauwa hoolohe e malama pono i keia mau kauohu au ia oe.
Ae, wahi a Ebala,
E hooko no au i ka'u mau kauoha a pau e kuu haku maikai.
E ae mai ia'u e muki aku i kou mau kapuai wawae mamua o ko'u hooko ana aku i keia hana ano nui me ka maopopo ole ia'u o ka hopena e loaa mai ana.
Nolaila, ua muki ilio la o Ebala i na kapeai wawae o ua moiwahine nei me ka leha iki aa ae o na maka o ua wahi Ebala la i na pali elua o Waipio a ike lihi aku la oia i ka waiho molale mai i ke kula loa o Hanalei, a oia ka ka mea haku moolelo i hoomanao ae ai i keia mau wahi lalani hooheno o ke au kahiko:
"He maikai Waipio,
He alo lua na pali,
O ke ku a ka wahine maikai,
Aohe puu, aohe kee."
I ka wa i aea ae ai o kona poo me ka hiolo ana o kona waimaka no ke aloha i kona haku wahine.
Ua ku ae la oia a hele aku la no ka hooko ana i ka hana i kau ia mai maluna ona.
Ia Ebala e hele ana no kahi hana ua nana pololei aku la ka moiwahine Tidora me na helehelena aloha no kana kauwa, a hiolo iho la kona wai maka no ke aloha i kana kauwa hooko polelei.
A haule iho la kona mau kuli ilalo a noi aku la no ka hoopakele ana ae i kana kauwa mai na poino ae e kau mai ana mai na enemi mai, a hiki i kona hoi ana mai imna o'u kona haku wahine me ke ola maikai a poino ole o kona kino amene.
I ka hiki ana aku o Ebala ma kahi o kana hana i kauoha ia aku ai e kiai me ka makaala no kekahi hoailona e haawi ia mai ana mai waho mai o ka pa'lii.
Ua noho iho la oia malaila no ke kiai ana me ka, makaala no ka hoailona e haawi ia mai ana me ka noho malie ana, a e hoolehe ana hei no ka hana i makemakeia e kona haku wahine, a e hoopakele hei iaia mai na enemi mai e manao nei e hoopoino iaia.
Aole i bau
Ua Hala aku o Elia Kaululaau
Ma ka hora 8 a. m. o Poalua, i hala aku ai kekahi o na Hawaii i kamaaina i ko keia kulanakauhale, ma ka oihana Kauka Hana Niho, oia o Elia W. Kalulaau. Ua hoomailo loihi ia kona kino e ka nawaliwali, a hiki wale i kona hala ana aku la, He kaulana oia ma ke akamai ma kana oihana, a he oluolu ma ka hui ana e kuka pu. Hookahi o makou Kaupokuhale i noho iho nei, a hiki i kona hala ana ak la. Ua waiho iho oia he wahine me na keiki eono a me ka ohana lehulehu mahope nei me ka luuluu. O makou pu kekahi iloko o na kipona luuluu a ke aloha, no ko makou makamaka, a koko hoi o ka Lahui Hawaii. Na ke Akua e hoomama ae i na noho ana kaumaha o kona ohana a me na hoaloha. Aloh wale oia.
OLELO KUHIKUHI.
Ua makemake makou e hoike aku i ko makou poe Luna lawe pepa o ka nupepa KE ALOHA AINA, mai Hawaii a Kauai, a pela pu no hoi me na poe e lawe ana i ka nupepa i kekahi mau mea kuhikuhi e holopono ai kakou nupepa i ke ia wa.
1. E kakau moakaka i na inoa o na poe lawe pepa a pau loa; aole e hoike mai ia makou he inoa okoa ae, he mea hoohuikau kela.
2. E kakau maopopo mai i i ka inoa ponoi o ka aina kahi i noho ai o ka mea lawe nupepa. Kona apana a mokupuni hoi.
3. E kakau maopopo i na hookaa dala o kela a me keia inoa lawe nupepa.
4. E hoike koke mai'i keia keena ina ua loaa ole aku kekahi helu a mau helu paha o ka nupepa, i hiki ke hoouna koke ia aku me ka awiwi loa.
5. E hoouna mai i na dala loaa no na nupepa, e like me ka nui e loaa ana, me ke kali ole aku aia a nui, a pau pono, no ka mea o na lilo, e hoea mau mai ana lakou i kela a me keia pule me ke kali ole. Ona Kikoo Hale Leta ke loaa, he mea kupono loa no ia; aia maluna o makou na auhau Kikoo Hale Leta a pau loa.
6. Ona ope nupepa a pau e hoihoi ia mai ana e pono e kakau iho i mea hoomanao mawaho, a maloko paha no kou inoa, a me ka aina kahi i hoili ia mai ai o ke ope pepa
JOSEPH NAWAHI,
Lunahoopuka o
KE ALOHA AINA.
Hoolaha Hoopau.
O kela Palapala Hookohu Hope no T. K. Lalakea o Haaheo, Hilo, a maua me kuu ke kunane o KEOMO i kakau iuoa ai iloko o Nov. 1894, no kona malama a hooponopono ana i ko maua mau hapa o ka waiwai o ko makou makuakane i make.
Me keia, ke hoike a ke hoolaha aku nei au i ke akea, no na kumu kanalua i loaa ia'u, nolaila ke hoopau aku nei au i kona mana maluna o ko'u hapa, a ke unuhi nei au a kaawale, a na'u iho no e malama a hooponopono ma ko'u hapa o ka waiwai, oiai, ua oo no au ma ke kanawai i keia wa. Owau no,
MISS KEALAIKI MOAKEAWE,
Puueo, Hilo Hawaii, Aug. 10, 1895.
HOOLAHA.
AIA no he 17 Apana Aina ma Kalihi, kokokoke ana i kahi o George Makamu, e kuai ia aku no me ke emi loa, e loaa ana ka apana aina ma ka uku ana i $25 i kinohi, a e uku liilii hoi i kela a me keia manawa me ka uku panee ole no hookahi makahiki mai ka la aku o ke kuai ana : aohe wa e ae e loaa ai na home e lika me keia e haawiia nei i keia manawa. E hele mai e ku@a i no na mea a pau.
AIA no hoi he 22 Apana Aina ma Waikoae, Kalihi, mauka iho o ko Aberahama Fernan der Esq. he alanui maikai a hiki i ka aina, e kuaiia aku no me ke emi loa; a e loaa no na Apana Aina ma ka uku ana he $25.00 i kinohi, a e uku liilii hoi mahope aku, aohe oka panee no hookahi makahiki mai ka la aku O ke kuai ana.
AIA hou no hoi he 7 Apana Aina kupono loa no ka noho home ana ma Kamanuwai, e koko ke ana i ka halepule o Kaumakapili, e kuai ia no me ke emi loa.
AIA no hoi ma Kalihi, ma kai koke iho e ka halepule o Kalihi kekahi pa aina maikai loa, ua hoopuni ia me ka pa maikai loa, a oia ka pa nani loa ma Kalihi i keia wa. He emi loa ke kumukuai.
AIA hou no he lehuleu wale o na pa aina ma Kalihi. No mea i koe e ninau ia
Wm. C. A@HI,
Boroka o na Waiwai Paa
Honolulu, Augate 29 1895.