Ke Aloha Aina, Volume I, Number 1, 25 May 1895 — KA PAE AINA HAWAII. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

KA PAE AINA HAWAII.

Ua hoomaopopo ia he 12 mau mokupuni ko lakou huina nui, me ke kaulele ana mai ia Neka Ailana mawaho mai. AoIe ma– kou e kamailio ana no na ano a me ke kulana, o keia Paemoku, aka, e hoakaka wale ana no makou i ke ana, o ka nui o ka area [ili] palahalaha o Hawaii ponoi, ke hookuku ae me na mokupuni e ae a pau loa, a pela o Maui, Oahu me Kauai. lna he mea hiki ke maihi ia ae o Maui, Molokai, Kahoolawe, Lanai, Molokini, Oahu, Kauai, Niihau, Kaula Nihoa a me Lehua a kau ia iho maluna o ka mokupuni o Hawaii; alaila e koe ana o Kohala holookoa aole i paa i ka uhi ia. Nani ka nui o Hawaii, ku no hoi ka olelo kaulana a kahiko; he apa na Hawaii na ka moku nui. Ina e kaikai ia ae ana o Molokai, Lanai, Kahoolawe a me Molokini a hoouka iho iluna o Maui, alaila, e paa pono ana o Maui Hikina, a koe aku o Maui Komohana i ka malu ulu o Lele. Ina e hapai ia mai ka mokupuni o Kauai a kau ia iho maluna o Oahu nei, alaila e uhi pu ia ana oia a koe aku na makalae o Makapuu. Ina hoi e hui ia na mokupuni o Niihau, Nihoa, Lehua, me Kaula a kau ia iho maluna o Kauai o Manokalanipo, alaila he aneane hookahi hapakolu wale no o Kauai e paa i ka uhiia a koe aku ka hapa nui. He mea ano ole keia ke olelo ia aka, ke hoike maoli mai nei no nae ia ua hooponopono ia keia paemoku mamuli o kekahi ano nui i ike ole ia kona hookumu ia ana ma kekahi wahi o na paemoku liilii o ka houna nei. O ke kukulu ia ana o keia pae moku ma kahi ana e ku nei, he naauao kiekie a hohonu maoli no

ma ke Ana Moleana-honua, aka nae, ke olelo nei makou, o Hawaii no ka oi ma kona nui. Ua hoike ae ka nupepa Hoku o ke ahiahi o nehinei, i ke koikoi o ka halulu ana iho o ka ua i keia mau la iho nei, a penei na hoike ano nui i laweia mai: Ma Luakaha, he 3 iniha ka hohonu o ka ua, iloko o 24; he ua lani polua ko ke Koolau, he ua loku i ka lauko ko Waimanalo.