Ke Alaula, Volume VI, Number 2, 1 Mei 1871 — Page 6

6 KE ALAULA.

KE ALAULA,
He Nupepa Hoikeike Kii,
Hoopuka mau ia ma Honolulu, i kela malama keia malama e ka PAPA HAWAII, no na Kamalii Hawaii.

                25 keneta ka uku no ka makahiki no ka pepa hookahi; 20 keneta pakahi ka uku no na pepa he iwakalua a oi aku paha ma ke ope hookahi, ME KA HOOKAA MUA IA MAI.
A. O. POLEPE, Luna Hoopuka.

KA MEA OI MAMUA O KE GULA.

                I ka makahiki 1849, ua hu ke gula ma Kalifonia. Nui ka makemake o na kanaka e hele e eli i ke gula. Haalele lakou i ko lakou mau home, na aina, na oihana, na makamaka, a holo nui aku i Kalifonia e eli ai i ke gula. Manao no hoi lakou he pomaikai nui keia. Aka he pomaikai kekahi i oi loa aku. "Ua oi aku ka naauao mamua o ke gula," wahi a Solomona. Heaha la keia naauao i oi aku mamua o ke gula? Ke i mai nei ka Baibala "O ka makau ia Iehova, oia ke kumu o ka naauao."
                Eia kekahi mau ano o ka naauao i oi aku mamua o ke gula.
                1.—O ka naauao, he waiwai lilo ole i ka aihueia. Aole pela ke gula. Loaa iho la i kekahi kanaka eli gula he apana gula i heluia kona waiwai ma ka ekolu haneri dala. Kaili ae la kekahi Ilikini i ua apana gula nei, a holo aku la. Alualu aku la ka mea nona ke gula, a loaa aku la i ua Ilikini nei, pepehi iaia a make, a loaa hou mai i kona gula. Ia po iho, hele mai la ka hoahanau o ua Ilikini la, pepehi i keia kanaka, a lawe hou aku i ua gula la. Aole i liuliu, ona ua Ilikini la a haule kahi apana gula a nalowale. Mahope, loaa iho i kekahi haole, lawe aku la oia a hookomo iloko o kona pahu hao ma ke kulanakauhale. Wawahiia ka pahu hao e na aihue a lilo hou ua apana gula nei. Hoea hou ana ma kahi o ka poe pili waiwai. Malaila aku, kuai ia e kekahi kanaka hana gula, a waihoia ma ka puka aniani o kona hale kuai. Aihueia a kuai malu ia i ka poe hana dala. Eia ka, he waiwai pakikakika ke gula. Aole nae pela ka naauao. Aole e lilo i ka aihueia, aole e pau i ke ahi, aole e make i ka wai, aole e pau i ka poko a i ka peelua, aole hoi e mae i ka ponalo. Aole e emi kona waiwai aole hoi e lilo i ka piliia. E holo no oe a puni ka honua, aole nae e haule a nalowale ua waiwai nei. Paa pono no keia waiwai.
                2.—Ua oi aku ka naauao mamua o ke gula, no ka mea ua oi kona puka.
                Ke i mai nei ka Baibala, "O ka manao i ke Akua, he mea ia e pono ai i na mea a pau; ua olelo mua ia mai no hoi, nona keia ola ana e noho nei, a me kela ola ona."
                Ke hoomanao nei paha oukou i ka moolelo no Lakaroa me ke kanaka waiwai. Ua lako ua kanaka waiwai nei i na mea a pau e loaaia'na ma ke kuai ana me ka dala; oia hoi na hale, na aina, a me na waiwai e ae o keia ao. A no ka nui o kona waiwai, lilo kona manao ilaila, a hoomanao ole oia i na pono uhane. Aole oia i hoahu waiwai no kela ao aku. Mawaho o kona puka, ua waihoia kekahi kanaka ilihune e noi ana i na huna ai i lu wale ia mai ka papa aina o ke kanaka waiwai. Ilihune loa keia kanaka, a mai loa hoi. Aohe ana dala, aohe makamaka. O na ilio wale no na makamaka. Maalo ae na kanaka ma ke alanui, aole nae i kokua iaia. Hoohenehene paha kekahi poe, a hoowahawaha kekahi. Mahalo nae lakou i ke kanaka waiwai. Make aku laua nei, a ano e iho la ka noho ana ma kela ao. O ke kanaka waiwai ma keia ao, ua ilihune malaila, a ua poino maoli. A o ke kanaka ilihune a poino ma keia ao, ua waiwai a pomaikai malaila. No ke aha keia? No ka mea ua loaa iaia nei ka naauao oiai e ola ana ma keia ao, aka, oia la aku, ua noho nanea wale me ka lealea, a nolaila aole i loaa i ka naauao e pono ai.

DAVIDA ME KA LIRA.

                O ka lira kekahi mea hookani o ka wa kahiko. A i keia wa no hoi kekahi. Maikai no kona kani ana ke hookaniia e ka mea akamai. Ua akamai loa o Davida, ke Alii o ka I seraela, i ka hookani ana i keia mea, a me ka haku ana i na mele. I kona wa opiopio, ua makemake loa ia oia e Saulo ke Alii o ka Iseraela no kona akamai ma ia mea. Nolaila, i ka wa i kaumaha ai ka manao o ua Alii nei, a omaimai i kona kino, kauohaia o Davida e komo aku imua o ke Alii e hookani ai, a e mele ai, i hooluoluia ke Alii i ka hoolohe ana. He mea maikai loa ka loaa ana i ke akamai ma na ano mele maikai, a ma ka hookani ana i na mea kani. He mea ino loa nae ka hoolilo ana i ke akamai o ke kanaka, a me kona leo maikai mamuli o na nele lapuwale, a me na hana lealea o ke kino. I haawi mai ke Akua i ke akamai, a me ka leo nani i ke kanaka i mea e hoonani aku ai iaia, aole i mea e kokua ai mamuli o na hana a Satana.

AOLE HULI A NANA I HOPE.

                Ua hoonoho ia o Generala She ridan ma ka Papu Punuhi e kiai i na Ilikini. E noho ana lakou mawaho o ka papu a i kekahi la ua lilo lakou i ka hakaka iwaena o lakou iho. Ua like ka lakou hana me ko na tiga hihiu a huhu.
                Ike o Gen. Sheridan i na pahi e olino ana i ka la, a akaka iaia e hakaka maoli ana. Kau aku oia ma kona lio a o ka holo kiki no ia i ka papu; kauoha oia i ka poe koa ana i ike ai e hahai iaia; huli hou no ia e holo i kahi o na Ilikini. Oia holo ino no me ka pahi kaua ma kona lima; aole huli iki i hope e nana, ina paha e hahai ana kekahi iaia, a komo loa ia iwaena o ka hakaka.
                E like me ka holo wiwo ole o ke kapena, pela ka hahai wiwo ole ana o na koa iaia me ka nana ole ihope. Imua o lakou o Gen. S. e pepehi ana ma kela aoao keia aoao, a pio ka huku o na Ilikini a pau ke kaua ana.
                Me ka nana ole i hope! Oia ka mea nui. He hana ko'u, e hana no au me ka nana ole i hope oia hana! Ina aole mea kokua, mai manao nui ia mea. E hele no imua, a e hana no. Ina he hana ma ka hookuku, mai hoololohi, mai kali e ike i ke ano o ka hai hana--mai nana ihope.
                Pela e hana ai--oia wale no ka mea e hiki ai e na keiki, na keiki kane, na kaikamahine, oukou a pau—pela e hoomaka i ka hana na ke Akua. E paio me ka hewa, e paio me Satana.
                Mai nana i ka hana a hai--o kau hana, e mihi, e pule, e haawi ia oe iho i ke Akua ano, a mai nana ihope ina e hahai ana kekahi poe ia oe ma ke ala au i koho ai. Aole ia he hana nau. Aole ia ka mea nui, o ka poe e hele pu ana me oe--e hele oe, hele koke, hele mama, hele me ka wiwo ole, me ka manao ma keia hana hookahi au, aole ma kahi mea e ae.
                Ina he hana e na kamalii, e hana me ka ikaika. Ea? o ka huli e nana ihope ka mea i kapulu ai ka hana o ka mea wiwo ole.
                "O ke kanaka i lalau kona lima i ka oo palau, a nana aku i hope, aole ia e pono no ke aupuni o ke Akua," wahi a ka Haku Iesu Kristo.

KE KEIKI A KA LAWAIA.

                E hele ana kekahi haole ma kahakai, a halawai iho la kekahi wahi keiki e nana aku ana ma ka moana.
                "Ua makemake ka oe i ka moana, e kuu keiki?"
                "Ae; a nui au, alaila makemake au e holo ma ka moana, a lilo i luina."
                "He oihana luhi no ia, a he nui na pilikia." wahi a ka haole.
                "Pela no," wahi a ke keiki, "aka ua holo o Iesu ma ka moana; ua ike no ia i na pilikia; ua noho ia e ao mai ka moku mai i kekahi manawa. Ke manao nei au ua maopopo lea kona aloha i na luina."
                "Aole nae oia ka mea e pale ai i na makani ino, a malia paha e pilikia loa ka moku a nahaha," wahi a ua haole nei.
                "O Iesu Kristo ka mea mana maluna o na ale o ke kai. Nana no i hoomalu i ke kai i kekahi wa;" pela mai ua keiki puni kai nei.
                "Aole nae pela kona hana i keia wa," wahi a ua haole la.
                "Aole no paha; aka ke kokua nei oia ia makou, na mea hilinai iaia; a ina paa mau kakou iaia, aole no he mea e hoopoina mai ia makou," wahi a ua keiki haipule nei.
                "Malama paha e make oe i ke kai."
                "Pela paha." Noonoo iho la ke keiki, a pane hou mai la, "E lele ana kuu uhane iluna i ke Akua ma ka aina laelae mau."
                "Ka, e ke kanaka liilii, he wahi kahuna haiolelo no ka hoi oe," wahi a ka haole.
                "Ke kamailio pinepine nei au me kuu makuakane ma keia mau mea," wahi a ua pokii nei. "a i kona wa e haalele ai ia'u, lilo ia mau noonoo ana i mea e pau ai kuu mehameha."
                "Oluolu au i ka nana ana i na maka olioli a maikai a ua wahi keiki noho malie nei, a ua manao au he Hoa nana kekahi e noho pu ana me ia." Pela mai ua haole nei.
                Oia no e na pokii, ina e hilinai mau ana kakou ia Iesu, e kokua mau mai ana ia ia kakou, a ina e hahai mau ana kakou iaia, e hoohauoli mau mai ana ia ia kakou. E lilo ana hoi na pilikia a pau o keia noho ana i mea e pomaikai ai kakou. E.