Ke Alaula, Volume III, Number 12, 1 March 1869 — Page 47

KE ALAULA. 47

KE KAIKUAANA A ME KE KAIKAINA.

                Aia ma ko laua home kahi i noho ai keia mau hoahanau elua. Aole mea e ike aku ia laua e hele pu ana, a e paani pu ana, me ka mahalo ole aku no ka oluolu a aloha loa o ko laua noho pu ana. Ina e hooholo laua i ko laua hupa, a kini-popo, a lele koali paha, a paani pu paha me Rowa, ka ilio, oia mau no ka oluolu loa o ka launa pu ana. Aole ikeia a loheia ke kuamuamu o kekahi a me kekahi, a o ka leo huhu, a uwe, a pai aku; a iniki aku, aole loa no.
                Pane aku au ia laua, "Pehea la ka oluolu mau loa ana o olua, aole wahi huhu iki o olua?" Pane mai ke kaikuaana o laua, "No ka mea ae mai o Ale i ka'u, a ae aku hoi au i ka Ale." Kamahao no ia pane ana o kahi kaikamahine uuku--''Ae mai kela i ka'u, a ae aku au i kana." O ke kumu no ia o ka oluolu o ko laua noho pu ana, o ka ae aku a ae mai. O ka aua, ke pi a me ka anunu oia maoli no ke kumu o ka hakaka a me ke kue iwaena o na keiki a me na kanaka makua. Pinepine ko makou lohe ana i ka leo huhu o kekahi, e olelo ana, "Ke aua nei o Mele i ka'u" "Ua kaili o Hate i ka'u," a pela aku. Aka aole pela na wahi pokii nona na kii i hoikeia'i maluna. Ae aku o Rose i ka Ale, a ae aku o Ale i ka Rose. "Aloha kahi i kekahi," pela Iesu i ao mai.

KE KEIKI I NALOWALE.
HE KAAO OIAIO.
Helu 3.

                He la laelae ia i holo pu aku ai o Beni me Keo e makaikai iki ma ke kulanakauhale. Mehameha kona makuahine no ka hele o kona wahi hoa kamailio, kona wahi milimili o Beni.
                I ka molehulehu ana o ke ahiahi lohe o Patona wahine i ke kamumu ana o na huila o ke kaa o Keo e hoi mai ana, a i kona nana ana e noho mai ana o Keo wale no maluna o ke kaa, aole o kana wahi Beni. Haalele koke kela i ka hale a holo aku i ka ipuka o ka pa me ke kahea aku, "E Keo, auhea la o Beni?" Haliu mai o Keo me ka mae o kona maka, a pane mai me ka leo haalulu, "Ua nalowale o Beni." Pane aku kela, "Mai hoopunipuni mai oe ia'u; ke pee nei paha kela maloko o kou kaa." Kulu iho ka waimaka o Keo, a pane mai kela, "He pono loa hoi ia ina e hiki ia'u ke hai aku ia oe e pee ana kau keiki. E hoi kaua iloko o ka hale, a e hai aku au ia oe i ka moolelo o kona nalowale ana.'' Komo laua i ka hale, a pane mai o Keo penei:
                "Ua olioli loa o Beni i ko maua holo pu ana, e kaamailio oluolu ana a hiki loa maua i ke kaona. A hiki aku maua i ka makeke, kahi nui o na kanaka, pipili loa mai o Beni ia'u, me ka hoopaa mai i kuu lima. Pane mai kela ia'u, "E hoi koke paha oe ke pau kau hana. Makemake au e ike ia mama. Ua hewa au i ka po nei, a makemake au e ike ia mama a mihi aku i kuu hewa.' Ae aku no hoi au, 'Ae, aia a hoi kaua e holo mama ka lio, i hiki koke aku kaua i ka hale.' A lilo au i ka hapai ana i ka ukana o ke kaa, a kuu aku ilalo iloko o ka makeke, hoopaa mai o Beni i ka lepa o kuu kuka. Ua makaukau maua e hoi mai, a halawai mai me a'u he kaikoeke no'u, he kane o ko'u kaikuahine. Ninau aku au iaia no Luke, ko'u kaikuahine, a lilo iki i ke kamailio me ia. Huli iho au e nana ia Beni a ua nalowale. Holo aku au i o a ia nei ma ka hale makeke e huli ana iaia, aole loaa iki. Ninau au i kela mea keia mea, aole nae mea i ike i kekahi keiki auwana. Hele aku au i ka hale o na makai, a hoike aku ia lakou no ka nalowale ana o ke keiki, me ka hai aku ia lakou i ke ano o ke keiki. A pau ia, hoi mai nei au. E kali wale kaua a hoi mai o Mika Patona."
                Ua holo aku o Mika Patona i kekahi kulanakauhale ma kahi mamao iki aku. Nolaila hele o Keo i ka hale uwea telegarapa a hoouna aku i ka olelo iaia e hoi koke mai.
                Hiamoe ole ia makuahine ia po, a ua pau ke kani ana o na moa o kakahiaka nui a hoea mai o Mika Patona. Lohe ka wahine i kona mau wawae, a halawai aku me ia ma ka ipuka hale. Pane koke mai kela, "Maha iho la au i ka ike ana ia oe e ola ana. Loaa ia'u ka olelo ma ke telegarapa e i ana, 'E hoi koke mai oe,' manao au ua mai paha oe, ua haule a eha paha. Owai ka i mai a pilikia, o kou makuakane elemakule anei?" Hoole mai ka wahine, "Aole; o Beni ua nalowale, a o kuu naau ua maule iloko o'u; na Keo e hai aku ia oe na ano o kona lilo ana'ku." Pane koke mai o Mika Patona, " Oia wale no anei ka pilikia nui? Aole e ole ka loaa ia maua me Keo ke huli maua; i keia la no e loaa ai." Mama iki ae la ka naau luuluu o ka wahine, a pane mai kela, "Oiai e huli ana olua e noho no au e pule." Minomino iki mai la ka papalina o ke kane hoomaloka, a pane mai kela, "Ua ike oe aole o'u manao nui i ka waiwai o ka pule. O ka'u mea i hilinai ai, o ka lima ikaika i ka hana a me ka naau koa."

HE MAU KEIKI MI SIONARI, A HANAI MISIONARI, MA TUREKE A ME HILO.

                Aia ma ka waena o ka aina o Tureke ma Asia, ma ka muliwai Euperate, kahi paha i ku ai ka mahinaai o Edena, he kulanakauhale nui, o Hapoota (Harpoot) ka inoa. I keia mau makahiki hope iho nei ua halihali aku na misionari Amerika i ka ke Akua olelo, a ua lulu aku i na lau o ka laau o ke Ola iwaena o ka pouli paapu o ia aina.

AO NA WAHINE I KA HELUHELU.

                Penei ka holo ana o kekahi ike iwaena o lakou. I ke aoia ana o kekahi poe wahine a ike i ka heluhelu, hoala koke ae lakou i mau kula uku ole e ao i na kaikamahine o ko lakou mau hoalauna i ka heluhelu. Pela anei na wahine naauao o kakou?

NA KUMU-AO LIILII.

                Eia hoi ka hana o kekahi mau keiki kane liilii i aoia e na kumu ma na kula. Hele lakou ma ke kulanakauhale ma ia hale aku, ia hale aku, e ao ana i kanaka makua i ka heluhelu. Kapaia lakou o na kumu-ao liilii.

HOOUNA AKU NA KEIKI I KA MISIONARI.

                Ma kekahi kulanakauhale o ia wahi, o Kiapekia (Diabekir) ka inoa, ua lohe na keiki i ka noho pouli ana a me ka poino o ka poe Kurede (Koords), ho lahui okoa iho no, ma kekahi kulanakauhale okoa mai. Aole lakou i kali no ke aoia o kekahi mau kanaka mai ia lahui mai, aka lulu dala koke iho no lakou a koho i misionari, a hoouna koke aku iaia e ao i kela poe naaupo.

HANAI KO HILO KULA SABATI I KEKAHI MISIONARI.

                Ma ka palapala ana mai o ke kakauolelo o ka Ahahui Kula Sabati o Hilo, lohe makou ua lawe ko laila kula Sabati na lakou e hanai a malama i ke ola o kekahi misionari ma Maikonisia. O Kanoa paha, e noho ia ma Butaritari, ko lakou misionari e malama nei. Ua like aku la ka hana a ko Hilo kula Sabati me ka ia mau keiki naauao o Tureke. Ina pela ka hana ana o na kula Sabati e ae e hoomahui ai i ka hana a ko Hilo kula Sabati, e holo loa auanei na hana misionari kuwaho a kakou. Ina la paha e lawe ke kula Sabati o Kohala i misionari no lakou, a o ko Lahaina i hookahi no lakou, o ko Lahainaluna i hookahi, ko Kawaiahao i elua, ko Kaumakapili i hookahi, ko Waialua kula Sabati i hookahi. A o na kula Sabati o na kihapai uuku, e laa o Kahuku a me Hauula, hui ae laua i ka malama i hookahi misionari, a pela aku ana o ko Kahana a me Waikane, o ko Kaneohe a me Waimanalo.
                Ina pela ka hapai lokahi ana o ka hana, ehia la makahiki a lawa ka pae aina a pau o Kilipati i na misionari? Hookahi wale no, a elua paha, a lawa ia aina a pau e uwe mai nei i ka lama ku o ke Ola. E ala kakou, e na hoa kula Sabati, a e hoomahui i ko Tureke a me ko Hilo mau kula Sabati.

HOPU KA BEA I KEKAHI KANAKA AIHUE.

                He mea hiki ke hoolakalakaia ka bea a hoolohe no ia i kona kahu hanai, aka he kolohe no ia i kekahi manawa, aole no e ku loa ana ke ano o na holoholona laka iaia. He puliki mai me kona mau wawae mua kekahi hana o ka bea ke loaa mai i ke kanaka. I kekahi manawa make no ke kanaka i ka puliki paa loa ia e kela holoholona kolohe.
                He kumu laau hua apala momona ko kekahi kanaka, a i ka po hele mai ka aihue a pii i ke kumu laau a hoopiha iho i kona hinai i na hua momona, a iho mai. Ia iho ana mai iloko o ka pouli, loaa mai kela i na lima huluhulu o kekahi mea, a puliki paa loa ia, a hooho leo nui kela. Holo mai ka mea hale me ka ipukukui, eia ka he kanaka ua paa i ka bea i hoopaaia me ke kaulahao ma kahi kokoke i ke kumu laau hua momona. Na ke kahu bea i hookuu ae i ua kanaka aihue la mai na lima menemene ole o keia makai ku waki i ka po, a hoi aku kela i kona wahi me ka nele o kona hinai i ka apala ole.

                Ua kuai iho nei ke Aupuni Hawaii ia "Kilauea" no na dala eono tausani; a ke olelo wale ia nei e holo hou ana no ia ma na kai o kakou, e like me mamua. Ina pela, pomaikai na kanaka mahiai o Maui a me Hawaii.