Ke Alaula, Volume III, Number 9, 1 December 1868 — Page 34
34 KE ALAULA.
KA BEA ELEELE.
Ma ke Alaula o Nov. 1866, ua hoike mua aku makou i ke kii o ka Bea keokeo o ke Kaei Anu, a eia maluna ae nei ke kii o ka Bea eleele. He okoa kela holoholona, a he okoa keia, aka ua kapa like ia he bea. He noho ka Bea-keokeo ma na aina anu loa, a ma kahi e paa mau ana ka hau loa, ma Aina-omaomao a ma na kapa kahakai o ka Moana Anu Akau.
Aka, o keia Bea eleele, ua noho ma ka aina a pau o Amerika Akau, koe paha na wahi wela loa a me kahi i paapu ai o kanaka. Ua noho no hoi ka Bea eleele ma Europa, a ma ka akau paha o Asia. He holoholona kolohe keia, he ai i na holoholona liilii e ae ke loaa aku iaia, a he ai hoi i na mea kanu o ka mahina ai. He ono loa iaia na ohelo haole, a kakaikahi ka make ana o ke kanaka i ka bea, aka ina e alualu ana kanaka i ka bea e pepehi, a ike ka bea aole he wahi e pakele ai, hae mai no a make ke kanaka ke loaa aku iaia. He makau ia nae ka bea ma na aina ana i noho ai i ka pepehi mai i na keiki ke pololi. Pomaikai kakou o Hawaii nei i ka laha ole o ia mau ano holoholona hihiu ma ko kakou mau kuahiwi. O na Bipi hihiu wale no ka mea i makau ia ma na waoakua a me na kuahiwi o Hawaii nei.
He hana naaupo ka kekahi poe makua a kahuhanai keiki, o ka hooweliweli aku ia lakou a makau wale lakou. He keiki kekahi i hanau ia ma na moku akau hikina o Amerika-huipuia ma kahi i noho nui ai o kanaka, a ua pau na bea i ka pepehi ia: Aole he bea i koe. He mea mau nae i kona kahu hanai ka hooweliweli mai iaia i kona wa liilii, me ka olelo pinepine mai e ao o loaa aku oe i ka bea. Maka'u loa keia wahi keiki i ka hele iwaho, ma kahi kaawale iki aku mai ka hale aku, maka'u loa hoi i ka hele iwaho i ka po, o loaa mai i ka bea. He nui na makahiki wahi ana i noho mau ai ka weliweli iloko o kona naau keiki i keia mea he bea, a kona kahuhanai aloha ole i wahahee wale mai ai iaia.
He nui no na makua e hana ana pela i keia wa me ke aloha ole, e hoopilikia wale ana i na naau keiki, i na olelo me keia. Pakele oe mai ai ia e ka mu;" - A lilo oe i ka haole la, a lilo, a lilo!" "Auwe, a make oe la i ka lapu!" A pela wale aku, he nui ua olelo wahahee i hoopuka wale ia i na keiki liilii. Pela e noho ai lakou i poe pio i ka makau wale i na la a pau o ko lakou noho ana. A ike hoi lakou i ka wahahee wale ana mai o na makua, a lilo no lakou i ka hoopunipuni.
KE OLAI MA KAPALAKIKO, KALEPONIA.
I ka la 21 o Okatoba, ua hoohaaluluia o Kapalakiko a me na kulanakauhale e kokoke mai ana, a he nui na hale i nakaka, a i naha i ka ikaika o ke olai. Aole i hoohiolo nui ia na hale, aka, o kekahi mau hale uuku ka i haule loa ilalo, a ua eha kekahi poe he uuku. He nui ka poho o ka poe mea hale maikai i keia olai.
Ke hoopaa iho ke Akua i ka honua, haalulu iho la ia. He mea ole ka ikaika a me ke akamai o ke kanaka imua o ke Akua.
O KA IMI, UA LOAA NO IA IA.
Aia o Geoki ma ke kula nui. Ma kekahi la, ua pau kana mau haawina i ka hoopaanaau ia, lalau iho la ia i kana Baibala a heluhelu aku la. Nana mai la kona hoa, a ninau aku ia ia, ina e lilo ana ia i kahunapule. He mau la ko Geoki hana ana pela, a hoohenehene mai la kona mau hoahele. Pela e hana ai ka Diabolo i mea e keakea ai na kanaka ui i ka imi ana i ka pono. Ke hoeueu nei oia i na hoahele e hoohenehene, a e hoowalewale ia lakou, i mea e pau ai ka manao ana ma ia mea. Aole nae i makau o Geoki ia lakou.
"He kaumaha no au." wahi ana. "Ua maopopo ia'u he lani e imi aku ai, a he gehena e makau aku ai; he kaumaha no ko'u ma ia mea." A i ka lohe ana o kona mau hoahele i keia olelo, pau ko lakou henehene ana ia ia.
Lohe o Geoki i ka hai olelo a kekahi kahuna pule; a penei ka pooolelo, "E koho oukou i keia la i ka oukou mea e malama ai." Ike iho la ia i kekahi mau keikie ae e koho ana. Koho iho la o Kanale; koho iho la o Rabati; a nui no hoi na mea e ae i koho e malama i ke Akua. Ua manao o Geoki, he pono no hoi ia ia e koho. Ua makemake ia e lilo i Kristiano, a e loaa ia Kristo.
"Pehea kou manao?" wahi a ke kahunapule.
"Me he mea la," wahi a Geoki, "ua lilo aku kekahi mea, e imi ikaika ana au e loaa."
Pela io no, o Geoki no ka mea i nalowale. Pela no ke ao ana o ka Baibala. Ke olelo mai nei ia palapala ua pau kakou i ka auwana; aka ua hele mai o Iesu e imi a e hoola i ua mea la i aea wale aku ma kahi o ka make. Ua maopopo no ia mau mea ia Geoki, a e imi ana ia i ua Hoola la, e kikoo aku ana ia e imi ia ia. E like me ka ke Akua olelo, "O ka mea imi, ua loaa no ia ia," pela no i hooikaika loa ai o ua o Geoki a e loaa i Hoola nana e hoopakele iaia mai kona mau hewa mai- i mea kokua iaia ma ka hana pono ana.
I ka heluhelu ana i ka Baibala, loaa ia Geoki keia pule a Davida, "Aia no ia oe ko'u mau maka, e Iehova ka Haku, ia oe no au e hilinai aku ai; mai waiho pu mai oe i ko'u uhane me ka poe nele." A ua hoolilo ia i na pule la nana iho.
Hiki mai kekahi la hooluolu no na haumana. E hele ana kekahi poe keiki i kahakai, a ua kono no ia o Geoki, e hele pu me lakau. Olelo kekahi makuahine iaia e hele. Aka olelo kona makuahine ponoi, "Aia no iaia, Olelo nae oia, aole hiki ia'u ke hele, oiai aole i loaa ia'u ke Akua." Nolaila noho ia ma ka hale. He kakahiaka nani. Ala oia i ka wanaao, a hele i kahi mehameha ma ka hale malama holoholona. Kukuli iho oia, a pule i ke Akua. I kona hele ana e hoa i na pipi iuka, kukuli hou no ia ma kekahi pohaku, a ilaila oia i kahea aku ai i ke Akua. E like me ka Iakoba o ka wa kahiko, hakoko oia ma ke Akua. Ua manao ia aole hiki ia ia ke hoi me ka nele. Mahope i kona hele ana ma ke alanui a hoi mai, olelo ia i kona makuahine, "He nani na mea a pau. Ke ike nei au i ke Akua ma na mea a pau. Ua maopopo no ia'u, ua loaa au ia ia." Ua loaa ia ia ka momi waiwai loa. Ua pau kona mau hewa i ke kala ia ma o Iesu la.
Ia la ae, olelo aku la oia i kona makuahine, "Ua loaa ia'u ke kala ia mai o kuu mau hewa, me ke aloha, a me ka oluolu, a me na mea a pau e lako ai kuu uhane. Ina penei ke ano o ka hahai ana ia Iesu, no ke aha aole i imi na mea a pau? No ka mea ua maopopo loa ia'u, o ka mea imi, e loaa no ia lakou."
O ka mea a Geoki i loaa ai, aole loa i lilo aku. Ua oi aku ka waiwai o ia mea mamua o na momi waiwai loa, a me ke gula a pau ma ke ao nei. Aole no e hik ke hoohalike ia kona waiwai me kekahi mea ma ke ao nei. L. L. N.
HE HOOMANA PE GANA MA HAWAII NEI, OIA NA KIPI.
Ua hoohiki lele ia kakou a pau i ka lohe ana i na la hope loa o Okatoba ae nei i hala, eia he kipi ma Kona. O ua poe kipi la, ua alakai ia e ke kaula wahahee o Kaona. Pepehi lakou i ka makai o Kona a me kekahi kokua ona, a kanu aku i na kino kupapau malalo o kekahi puu pohaku, me ka waiho nae i ke poo mawaho i ka la a i ka ua.
He mea haohao loa ia ka hana ana o kekahi pela. Aka, mahope i ka lohe pono ana, ua akaka ke kumu o keia mau hana ino a pau. Ua haalele kela huakai kanaka i ka ke Akua olelo, a ua hoolohe i keia alakai ana a ke kanaka hookahi. Ua awili pu ia hoi na hana hoomanamana me na olelo wahahee a Kaona.
Ua loaa aku i ka poe i hopu i na kipi, he wahi pahu liilii i malamaia e Kaona, a maloko o ia pahu, ua malamaia ke poo o kekahi manu ulaula liilii o kuahiwi a he mau apana kanana i kakauia, he mau olelo ka, mai keia akua manu a i ke Kaula wahahee o Kaona.
Ua pau keia poo kipi lawe ola i ka hopuia e na Makai i ka la 24 o Okatoba, a ua hoihoi ia mai e na koa o ka Moi, ma ke Kilauea, he kanawalu a keu o lakou, a eia lakou ma Kawa.
Aloha wale ko makou naau i na keiki liilii o keia poe i alakai hewa ia e keia haukae. Ua hoonohoia aku ka lakou mau keiki me na makamaka e hanai. E na makamaka, e malama nei i keia mau keiki makua naaupo, e alakai oukou ia lakou i kahi o ka malamalama. E ao ia lakou e ike a malama i ka ke Akua olelo. Me lakou ko makou aloha minamina loa.
"Auwe na lahui aina,
O na Akua e!
Ka make o na aina,
I kulou i na kii."
O ka mahiai ana, oia ka hana i oi ka pomaikai, ka ikaika kino, a me ka hanohano io o ke kanaka.—Wasinetona.