Ke Alaula, Volume I, Number 5, 1 ʻAukake 1866 — Page 18
18 KE ALAULA.
ka pepa—ma na naau wale no i kakauia—a ua malamaia e na aoao elua me ka hemolele loa. I na hanauna mahope loa mai, haku aku na Ilikini i ka moolelo no ka hana ia ana o keia berita i ka lakou mau mamo.
Aole no i ulu mai kekahi kaua iwaena o na ili keokeo a me na ili ulaula ma ia moku aina, no ka hana aloha ana a me ka oiaio o Wilama Peni. O ka hoomaka ana no ia o ke kulanakauhale o Piledelepia i ka makahiki 1683, a i keia wa he hapalua miliona ka nui o na kanaka ma ia kulanakauhale nani loa.
KA HOPENA O KA HOOIKAIKA ANA.
Ma ke ALAULA o Iulai ike iho nei makou he kii no Ioane Pilekeu (John Prideaux.) ke keiki hilahila ole i ka hana, a me na olelo hoolana manao no na keiki hooikaika. Ma ia olelo a me ka nana ana i kela kii o ke keiki e holoi ana i ka ipuhao ma ka hale kuke, hoomanao iho la au i kekahi o na kanaka naauao o Hawaii nei i noho ma ke ano haahaa loa, he poe keiki ilihune loa, a he poe hooikaika i na hana o kela ano keia ano i ka wa opiopio; a no ka hoomau i ka hana a me ka imi naauao, ua pii loa ae lakou a ma ke kulana kiekie.
Kuhihewa paha auanei kekahi o na keiki i heluhelu i kela moolelo no Ioane Pilekeu, aia wale no ma Enelani a ma Amerika paha kahi i pii ae na kanaka, a me na kamalii hooikaika i na hana lima, a loaa i na oihana nui. E na keiki, mai kuhihewa oukou pela! He nui wale na kanaka makaukau a naauao e noho nei ma Hawaii nei ma na noho o na 'lii, na lunakanawai, na lala o ka Ahaolelo, a ma ka oihana loio, a haiolelo a kahunapule, i pii ae a loaa ia lakou ia mau oihana kiekie mai ka noho ilihune loa ana i ka wa opiopio, a mai ka hahai ana i na hana o ka mahiai, ka malama holoholona, ka holoi lole, a kuke hoi. O ka hapa nui no ia o na kanaka makaukau a naauao ma na aina a pau, o na keiki i hooikaika mamuli o na hana lima i ka wa opiopio!
Ke hoomanao nei makou i kekahi mea i noho Kiaaina ma kekahi o na mokupuni o Hawaii nei i noho he kanaka paahana, lawelawe hana lima, i kona wa opiopio. Pela hoi kekahi o na kahunapule makaukau loa o keia lahui: i kona wa opiopio ua noho ilihune loa me ka paa ole i ke kapa, e hume ana no i ka malo. Ma ka hooikaika mau ana i ka imi naauao ua pii ae oia mai ka noho haahaa ana a i ka noho kiekie, me ka mahalo nui loa ia. Oia ka poe, e na keiki o Hawaii, e loaa ana i na oihana kiekie—o ka poe i hooikaika i ko lakou mau kino ma ka hana lima i ka wa kamalii, a i hooikaika mau e imi i ka naauao i kela la keia la.
O na kula kahi e ao pu ia na hana lima me ka huli i na palapala, oia no na kula kahi e pomaikai loa ai na keikikane a me na kaikamahine. No ka ike mua o na makua i keia mea, nolaila ke manao nui nei lakou e hookomo i ka lakou mau keiki ma na kula o ia ano.
Nolaila mai hoowahawaha oukou, e na keiki, i ka hoounaunaia mai e na makua, a e na kumu paha, i na hana e luhi ai a e ikaika ai ke kino. He mea no ia e pomaikai mau ai oukou, ke awili pu ia ka imi naauao me ka lawelawe hana lima.
"Ua ike anei oe i ke kanaka miki ma kana hana? E ku no ia imua o na 'lii, aole oia e ku imua o ka poe naaupo." Sol. 22:29.
HE PAINA MA KA HALE O SIMONA.
E kaahele ana ka Haku i na kulanakauhale o ka aina o Galilaia, e kipaku ana i na uhane ino mai ka poe i loohia i na daimonio, e hoola ana i ka poe mai, e haawi ana i ka ike i ka poe makapo, a i ka lohe i na pepeiao kuli.
I kekahi la kono aku kekahi Parisaio iaia e komo mai ma kona hale e paina ai, a noho hilinai aku o Iesu me na hoa ai ma ka papa aina; e like me ke ano mau o ko ia aina, he noho hilinai aku i ka wa paina. A noho iho lakou, hiki mai kekahi wahine lawehala o ke kulanakauhale me kekahi ipu aila ala. Ku iho oia ma kona mau wawae e uwe nui ana, a kulu iho kona mau waimaka maluna o kona mau wawae, a holoi aku oia me kona lauoho. Honi iho oia i na wawae o kona Haku, a ninini iho i ka aila makamae maluna o kona mau wawae.
Ma ke kii ke ike nei kakou i ka wahine e honi ana i kona mau wawae, oiai e hilinai ana ka Haku me kona mau hoa ai ma ka papa aina a ka Parisaio. Aia ke waiho la ka ipu aila imua ona, me he buke la ke nana'ku. Ke kiai mai nei ka Parisaio i keia hana aloha a keia wahine.
He poe hookiekie na Parisaio, he hookaawale aku i ka poe inoa ino. Nolaila, ohumu ka Parisaio nona ka ahaaina, me ka i iho, "Ina he kaula keia kanaka, ina no ua ike oia he wahine haumia keia e pili mai nei iaia."
Ike no o Iesu i na manao ohumu malu a ka Parisaio, no ka mea ua ike oia i na mea a pau, a hoopuka aku oia he olelo nane penei: "O kekahi kanaka elua ana mea aie. He elima haneri hapawalu ka aie a kekahi, a he kanalima hapawalu ka aie a kekahi. A ua nele loa keia mau mea elua, aole a laua mea e hookaa aku ai, a kala wale mai ka haku aie ia laua a i elua." Ninau o Iesu i ka Parisaio, "Owai o laua nei ka i aloha nui i kona haku?" Pane mai ia, "O ka mea nona ka aie nui i kalaia mai."
Alaila olelo hou ae o Iesu: "Pela no keia wahine; o kona mau hewa nui ua kala wale ia, a ua nui kona aloha ia'u. I kuu komo ana mai nei i kou hale, aole oe i haawi mai i wai holoi no kuu mau wawae; aka o keia wahine, ua holoi oia i kuu mau wawae me ka waimaka. Aole oe i honi mai ia'u, aka o keia wahine ua honi mai i ko'u mau wawae. Aole oe i haawi mai i aila hamo no kuu poo, aka ua poni mai keia wahine i kuu mau wawae."
Alaila olelo aku o Iesu i ka, wahine, "Ua ola oe i kou manaoio ana, e hele aku oe me ka pomaikai."—Luka 7:50.
HE PALAPALA NA E. M. LONA.
ALOHA OUKOU E NA KEIKI:—Ke ake nei kuu peni gula e kamailio aku me oukou. O kekahi poe o oukou, aole paha i ike i keia mea he peni gula. O na peni a oukou i ike ai he maka kila wale no. Aka o ka peni gula ka peni i oi aku ka maikai—he oluolu, he pahee, a he kohu pono ke kaha ana. Ma ka maka o keia peni he wahi kaimana liilii loa, a o ka maka o ke kaimana oia ka mea i pili i ka pepa. A no ka paa o keia mea oolea, ka maka kaimana i hoopiliia ma ka maka gula, nolaila e mau ana ka maikai o ka peni gula a hala na makahiki. Aole pela na maka kila; he mau la, a he mau hebedoma wale no, a pau ka pono o ka peni maka kila.
Na na keiki no i kuai i keia peni gula no'u, a nolaila e hoolilo ana wau i keia peni i mea kakau mau i na manao no na keiki, a i hoa kamailio no lakou.
He nui na palapala a na keiki i hoili mai ai ia'u. E nana pu kakou i kekahi o keia mau leka, a e nana kakou i na manao e pili ana i ka pule, no ka mea ua ike ole kekahi poe i ke ano pono o ka pule ana, a me na kumu pono e nonoi aku ai.
Kakau mai kekahi kamalii liilii ia'u mai Kekaha mai e hai mai ana, i kona wa e moe aku ai i ka po, penei kana pule: "E Mataio. Mareko, Luka a me Ioane, e hoomaikai mai oukou i kuu pela moe a'u e moe nei; e na anela eono, e kiai mai, e himeni oukou, e pule oukou, a e kaikai i kuu uhane nei." Pehea ka oukou manao, e na keiki, i keia pule a keia wahi keiki o Kekaha? E hoolohe anei ke Akua i na pule o keia ano? O "Mataio" ma paha ka e hoolohe ana, a e kiai mai, a hoopomaikai i keia wahi keiki! O na "anela" paha ka poe e hoolohe ana a e ae mai i ka leo o keia pule?
I kuu wa i hele ai i Kona hai mai kekahi ia'u no ka huli ana o kekahi kaikamahine, o Mele koha inoa, i ka pono. Pule mau o Mele i ka Haku ia Iesu. Nui ka manao o Mele no kona kaikaina, o Elena, nana na makahiki eha, a ao pinepine iaia e pule. I kekahi la ninau aku la o Elena ia Mele, "Heaha ia mea o ka pule?" Pane mai o Mele iaia, "Oia ke kukuli ana ilalo me ka hoopili ana i na lima elua, alaila e nonoi aku i ka Haku i kau mea e makemake ai." Olelo koke ae o Elena, "Ina pela, e pule koke no wau." O kona kukuli koke no ia ilalo ma ka aoao o kona kaikuaana, a hoohui i kona mau lima, a haliu ae kona mau maka iluna, a me ka leo nonoi pule ae oia penei: "E ka Haku, e haawi mai oe ia'u i wahi ko, a me ka mea ono a ka Pake."
Pehea ka oukou manao, e na keiki e heluhelu ana, ua pololei anei ka pane ana a Mele i ka ninau a kona kaikaina i ninau ai iaia, "Heaha ia mea o ka pule?" He pule pono anei ko Elena, a e hooloheia anei kana pule?
E hai hou aku au ia oukou, e na keiki, i kekahi manawa aku, i kekahi mau pule hou a kekahi mau keiki. Me ke aloha pumehana.
Na'u, na E. M. LONA.