Home Rula Repubalika, Volume I, Number 11, 6 Ianuali 1902 — KA BILA KANAWAI MA'I LEPELA. [ARTICLE]

KA BILA KANAWAI MA'I LEPELA.

Ka Bila Kanawai Ma'i Lepera a Hon. R.! W. Wilcox i waiho aela i ka Ahaolelo Ntti ma Wasinetona, Amerika Huipuia, 110 ka pomaikai o'na poe mai ma Amerika a me ka Panalaau o Hawaii nef PAUKU I. E! hooholo ia ike Senate amc ka Hale 0 na Ltmamakaainana o Amerika Huipuia iloko o Jc^Ahaolelo. O kela wahi i hookaawaleia ma ka Mokupuni o Molokai, Teritori o Hawaii i ike ia oka Laupapa, a i hookaawaleia no ka mea i loaa i ka mai Lepera. a ke hoolaha ia aku nei he Aina Aupuni ia kahi i hookaawaleia no na mai Lepera e malama ia ai; a e malama ia aku ana ma keia hope aku. a e lilo ia malalo oka malama ana a ke Kakauolelo o ke Keena Waiwai. PAUKU 11. Ina e ike ana ka Papa Ola, oka Mokuaina a i ole Teritori o Amerika Huipuia ua loaa kekahi poe i ka mai Lepera, alaila he hana ia na ke kakauolelo waiwai e lioouna aku 1 ka poe i loaa i keia ma'i ma kahi i hookaawaleia a malaila e malama ia ai a hiki i ka wa e ola ai. PAUKU 111. A e loaa ka mana ike Kakauolelo Waiwai e hooponopo'io no ka hoomalu ana no kahi i hookaawaleia a e imi pono ia me ka noeau ke kumu o keia mai, me ka lapaau ana i mea e ola ai. PAUKU IV. He hana na ke Kakauolelo Waiwai ka hoike ana aku ina lilo oka Makahiki i mua oka Ahaolelo no na mea e pili ana i kahi i hookaawaleia. j PAUKU V. A e hoike pu no na lilo no ka hoouna ana a malama ana a me na laau lapaau a lealea a me na mea e ae, a e uku ia eke Aupuni 0 Amerika Huipuia a e hoike aku ke Kekauolelo Puuku waiwai i na lilo oka makahiki. • PAUKU VI. E lilo keia i Kanawai mahope aku o kanaono la mai ka wa aku i aponoia ai. Oka manao nui o keia Bila Kanawai Ma i Lepera a ko kakou Eelele i waiho aela 1 ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, he bila kanawai ia e kokua nui ana ia kakou ka Lahui Hawaii. Mamuli o keia mau kumu mai ka hoomaka ana o ke kanawai ma'i lepera a mana nei ma Hawaii nei a hala ae nei na makahehi aneane e piha ke kanaha, aole hookahi mai lepera i puka mai mai keia kahua mai mai oka hopu ia a hoopaa ia malaila oia wale no ka mea i ike ia. A oka manao ana aku e ola, a i ole e loaa na lapaau ana mai keia Papa Ola mai, i ,mea e ola ai ka poe mai, a manao ae kakou ka" lahui ua waiwai na dala a kakou ka lehuiehu e Iu nei ma kela Aina oka ehaeha ke olelo nei kou tnea kakau a o kakou oka lahui ka hoike no ia mea, aohe waiwai,_a-o_ka_ waiwai no keia poe

e nolio maua ana ma keia oiliana piha ka eke ko Inkou nolio ana. A no kakou ka lahui aohe waiwai a oia ko kunm o ko lakou huhu no keia Bila Kanawai o lilo ma ka lima o Amerika ka malama ana o keia wahi hoopau ia na poe Luna ma ia walii. pau ko kuai ia ana oka "Palaoa mu nine ka Talcna Popopo" a hakaliaka kc <.ke a lakou oia ke kunui o keia huhu. L£ia kekahi oka lapaau ole ia ona nu'i. Ina hlo na Atuerika e malama, alaila ko kauoha nei keia kanawai o hoike ke Kuluna Waiw ai i ka Aliaolelo i ka nui o na hlo laau ;imc ka lapaau ana a me ka ano o ko oia o na ma'i, mai ka wa kahiko mai o ka malama ia ana o keia kahua mai a hiki I i keia wa aole i nianao nui ia ke oia o na' ma'i e iko ana kakou ka Lahui i na holo keia I bila kanawai alaila e kukulu mai ana o Amenka i hale Lapaau ma'i kahi e imi ial ai ke kumu oka ulu ana mai o keia mai a ina loaa ke kiimu kaln i ulu mai ai keia mai alaila, c loaa ana na laau kupono, a i ole e hoolilo ia ana na lapaau ana. lie kumu ia e loaa ai ka maha ia kakou ka Ir. iui no ke aloha o kt kane i ka wahipj pela ka wahine i kana kane, na makua i na koiki, oia ka kakou e ike nei i keia mau lc ntamuli o na kanawai, ma'i lepeia, mai 1-l ciu :-loi (i na Moi a hiki i keia la, a no ia ike oka Elele i Jka nui o na ehaeha io keia Lahui ka poe nana oia i koho oia ke| kumu o kona waiho ana ae i keia bila kanawai e imi ana i pono nou e Hawaii. Eia kekahi nui ka uaua ame ka huhu o kekahi poe haole ame na Hawaii no keia bila kanawai no ke kumu wahi a lakou o piha mai kakou me na ma'i lepera o Amerika. He mau moeuhane palaualelo ia, oka nui 0 na ma'i lepera a puni o Amerika, aole 1 hiki aku ka huina maluna o Hookahi Haneri a oiai he Lahui kanakai nui haoli no keia nona ka huina kanaka aneane he kanawalu miliona, oka mea kupanaha aole i oi aku ka huina ma'i lepera maluna o ko Hawaii hookahi oka ninau: Heaha ke kumu oka nui ole o na ma'i lepera malgila oia no ka mahaala o ko laila mau kauka] Papa Ola ka loaa o na laau kupono ame na loina maikai e loaa ai ke oia oluolu o na poe i loohia i ka mai. Ina pela, aole anci he oi aku ka hoihoi ia ana o keia kahua ma'i lepera na Amerika e malama oiai he Panalaau kakou no Amerika. Eia kekahi na lioomama ia na lilo no ka malama ana i na ma'i mai ka poe hookaa auhau aku o keia Panalaau oiai he puu dala nui ka kakoii e lu nei no ka malama ana i na ma'i, a ma keia kanawai aia ia malalo oka lilo o Amerika ka poe i. alee na lakou kakou c malama, nolaila aole anei keia he kanawai kupono no kakou; malia ma keia hope aku e emi liilii mai ana na poe lawe ia no Kalaupapa a me Kalawao aia wale no ka lawe ia a maopopo he lepera alaila lawe ia i Ktuawao, a<>lti e like me ko keia wa pepee ae no ka mariamana lima nui o ko lakou nei olelo no ia hfc ma i lepera. Pohaka ka-ne ae no olelo lakou nei he ma i lepera, nolaila mai paupauaho kakou ka lahui a hoolohe >i ka leo o Takoba he leo kaili pono he leo alunu he 100 aloha ole i ka pono o kona kaikuaana o Esau Ke huli ae la ka Elele i oia no oukou a no kakou c ka Lahui, a oka manao nui oka mea kakau e pale ae kakou i na olelo hoino no ka hana a ka Elele mai hoolohe i na olelo lalau a keia poe oiai e imi ana kn Elele i wahi no Hawaii e oia hou ai. E kali me ke akahele a hiki i ka holo ana oka liila kanawai.