Hawaii Holomua, Volume I, Number 34, 20 Malaki 1894 — Ka Haiolelo Ninau Pili Lahui o Hawaii A KA Hon. l.W.DANIELA [ARTICLE]

Ka Haiolelo Ninau Pili Lahui o Hawaii A KA Hon. l.W.DANIELA

Mokuaina Vireginia iloko o ka Aha Senate, Fcb. 19-20. Poha ke A-u, ke Pipii nei ka Lena. ‘ (Hoomauia.) "I ka Poaono, lanuan 14. aia he piha lau-kanaka nui maloko o ka o ka halealii o ka Moiwahine Liliuokalani, mahop*' iho hoi o kona hookuu ana i ke kau Ahaolelo mau o ka lahui. O ke kumu o keia piha ana o na kanaka maloko o ka pa-ahi, oia no ka manao o ka Moiwahine e kukala mai i Kumukanawai hou no kona la- • hui, a oiai nae o koaa Aha Kuhina, ua hoole lakou i keia kumuiiana i hapai ia mai imua o lakou, a nolaila. ua lilo iho la

ia manawa, i wa e hooulu ia ai kekahi manao uluku Uoko o na hoa o kona Aha Kuhina, a nolaila. ua hoole loa aku lakou i ke kakoo ana ia kumuhana a ka Moiwahine e makemake nei e kukala mai imua o ka lahui. ••Mamuli o keia kuee iloko o na hoa o ka Mana Hooko, ua hapai ia ka hoomakaukau ana i kekahi komite i kapaia—he “Komite Malama Maluhia, e na poe o ka aoao kue i ke aupuni. Oka huli hoi ana mai no ia o Komisina Kivini mai kana huakai i kekahi o na mokupuni ia kakahiaka, a ua hui pu aku la oia me kela poe Komite Umi-kumamakolu o ka aoao kue aupuni no lakou keia mau inoa : L A Thurston, H F Glade, W K Kakela. A S Wilkes, C Bolte, T F Lansing, W C Wil«ier, H Waterhouse W O Sinith, A Brown, J A McCtindlt;ss, F \V McChesney H E Cooper. “O ke komo kino ana o Kivini iloko o keia halawai malu a kekahi poai no ka hookahuli aupuni, he kue maopopo kela nona i kana hoohiki pili oihana o kona keena ma ka inoa o ke Aupuni o Amenka, oiai he hookohu kona e hoike maopopo ana he luna aupuni oia no kekahi Aupuni Kumukanawai o ka noho hoa’loha ma ko Hawaii aloalii, a e hooko oia i ke kaulike maluna o na ninau e hiki aku ana imua ona, a e hooko hoi i kona mana ma ka hoopakele ana i ke ola a me ka waiwai o na kanaka Amerika ina he haunaele kekahi i ulu mai, a i loaa ole ka mana ikaika o ka hoomalu ma ka aoao 0 ia aupuni lahui, alaila, ua kuleana oia e kahea i ka mana kaua moana o Ainenka no ka lele ana iuka o ka aina, a lawe 1 na kulana a pau o ka makaukau no ke kaua pale. Aka. o ka hoohana ia ana o na koa Amenka ma Hawaii malalo o na kauoha a Kivini ma ia la, o ka pololei maoli nae, na kela poe Komite Umi-kumamakolu i haawi mai ke kauoha ia Kivini a ua hooko oia mamuli o ko lakou halawai malu ana a hooholo i kekahi hana i makemakeia e hooko aku, a e ulu mai ana hoi he kulana haunaele ke hoao ia ka lawelawe ia hana, a ua ike mui kela komite no ia mea, a pela i hoohana ia ai na koa Amenka malalo o ua kauoha hanohano ole a kekahi ahahui powa a me ka aihue aiua, a Ameiika e haawi ai i kekahi ahewa ikaika loa maluna o Komisina Kivini, he kaiiaka hiki ole ke hilinai ia no na kauoha a me na kulana pili i ka ikaika no ke ola a me ka maluhia o ka lehulehu.

“Ma ka hoike jx>noi a W. 0. Kamika. ka Loio Kuhina o ke Aupuni Pe-Grana o P eresiclena Dole i keia manawa. ua hai maopopo mai oia maloko o kana hoike. ua ike mua no o Kivini i ke ano o ka lakou halawai e malama ana, a me ke ano o kela noi nana e hooko aku i ke kauoha ma ka hoolele ana mai i na pualikoa Ameiika o ka ! mokukaua “Bosetona” i ka wa ' e makemake ia ai ka hoala ana i ka hookahuli aupuni akukulu , i Aupuni Pe-Gana. “Ua hoike pu mai o W. O. Kamika. aia na pualikoa o ka Moiwahine iloko o ka halealii e ku ana tne ka makaukau piha j i na lako kaua, a o kekahi hapa j o na koa, aia tio ia iloko o ka ; halekoa a me ka halewai. 0 ! ka ninau mua iloko o ka halawai i waiho ia ae no ka noonoo ana i ka wa e hoala ia ai ka I hookahuli aupuni, e haawi mai ! ana anei ka mokukaua Ame- ' rika “Bosetona” i na hoopakele j a me na kokua ? Ma ka hoo- ; holo ana o ka halawai, ua hookohuia o Kakina oia ka waha olelo nana e kamailio a waiho aku i keia noi ia Kivini no ka hoopaa mua i kana hoopakele ana no lakou. HALAWAI MA KE SABATI, IAN. 18. “Ma ke kakahiaka Sahati, lan. 18, aia he halawai hou i I malama ia e na komite o ka l j poe hookahuli aupuni, a ua , kohoia o Kamika a me Ka- : kina i mau komite no ka hui ' aku me ke Kuhina Amerika Kivini, a ua hai ia aku iaia ke i ano o ka halawai i malama ia ai, no ka noonoo ana i ka hiki iaia ke hoopakele ia lakou ina e hopu ia ana e ka mana kaua 0 ka Moiwahine. “Ua pane mai o Kivini, e hoo|iakele ana oia malalo o kauoha me na pualikoa o ka mokukaua “Bosetona”-‘E hoo}iakele ia ko lakou mau ola a me na waiwai o na kanaka Amerika,’ a nolaila, aohe o lakou mau kumu hopohopo no kona hooko ole i kana olelo , hoopaa no ka hoopakele i ko lakou mau ola jxikahi. ina e hooko ia mai ka maluhia o ke kanawai ma ka aoao o ke aupuni o ka Moiwahine no ka hopu ana i ko lakou mau kino. “Ua hoomaopopo hou mai o Kuhina Kivini ma ka hai ana 1 ke koraite o elua lala i hiki aku imua ona i kela kakahiaka Saliati. me keia mau olelo : “Ina he kuee ke ulu mai ana muloko o k>: kulanakauhale i na manawa a pau e makemake ia ai kekahi k»>kua. ua makaukau mau oia e kauoha aku i ua koa o ka mokukaua “Bosctona’’ e lele ana iuka nei o ka aina, a i me ka lawe ole i kekahi aoao e

noi mai ana no ke kokua aku ia lakou, koe wale no kana kauoha no ka hoopakele ana i ke ola a uie na waiwai o na kanaka Amenka ina e hoao ia niai e hoopoino e ka aoao lahui Hawaii, a e kue mai ana jviha i ka lakou kumuhana o ka hookahuli i ke aupuni kumu. “Ina he hana keia e hapai ia ai o ka haunaele ma ke ano o na kanaka Amenka e halawai malu nei, a e hopu ia lakou e ka aoao aupuni no ka lakou hana hahaki kanawai, ua like a like ka Kivini inea e hana ai no lakou, ma kona haawi ana i na pono a pau o ka hoopakele ia lakou no ia hana hewa ohumu malu o ka haahaa loa. he hana hoi e kaulana ai ko Amerika inoa. ua a{x>no oia i na hana ekaeka o ka ohumu inalu, ka jx»wa. ka aihue. e kakix> i ka hookahuli ana i ka noho maluhia o kekahi aupuni nawaliwali o ka hoa’loha no ka hapa keneturia i haia ae nei e like me keia hookahuli aupuni kuleana ole o ke ano powa haahaa loa ia Hawaii a me kona Nohoalii.