Hawaii Holomua, Volume I, Number 31, 15 Malaki 1894 — Kela Aha Elele Hana Kumukanawai. [ARTICLE]

Kela Aha Elele Hana Kumukanawai.

O ke kmuuhana ano hou a kc aupuni Pe-Oana e hoowalewale nei i na kauuka Ilawaii, inahupo iho o ko lakou hoowahawuha iuao(K)po ana nie na olelo hakuej«» e j>ehi ana i ko lakou inaina- he lahui naaupo na kanaka Hawaii, he hoonianakii. a m’a uku. ua hiki niai ka manawa a keia poe i pelu hou mai a i hope a kahea i ka laliui Hawaii c komo pu aku iloko ( k;. hoopaii ma ka hoohiki no ke aupuni Pe-Gana, a oia ka mea e loaa ai o ka mana koho haioia no kekahi kanaka ma ke : a no ka ahaelele hana kumukanawai. Aole he inoeuhane o ka lahui Hawaii no kela kumuhana okipuu e haawi i iun kalu k«>kua i ka poe na lakou i hoala na hana kipi o ka hoojK»pilik»a maopojx) i ke kulauu iu.no oluolu o ka lehu]eltU, ■> vni «M (;n.U iu>ī iko lākou haaui maoli ana i ko lakou mau lxilota no kela kumuhana a ka j***ai misionari o ka waiiahee nui wale. He hookahi mei maopopo loa i ka nuua aku ma na maka

0 ke kanaka Hawaii oiaio o ka aina hanau iloko o keia la. aole lakou no ke koho balota a me ka hoohiki e nakinaki ia lakou iho no kekahi aupuni aihue e like rae ko na Pe-Gana, aka, e ku ana lakou raa ka aoao o ke aupuni raua a haawi i ko lakou kahoo no ka hoihoi hou ia o ko lakou Moiwahine o ka inanao kupaa o ka luli ole, a oia hōi ka haawina hanohano loa a ke kanaka Hawaii e haaheo nei i keia la. he hana hiki ole i na raisionari ka hoao ana e w «wahi wale i ko lakou mau manao kupaa o ke aloha Alii a nie ka aiua hanau, e lilo i tnea paani na ka p»ai akena o ka ohohia ole ia e ka puuwai o ka lehulehu a me na kanaka Hawaii oiaio o ka aina. Ina he kumuhana keia i ake nui ia e ke Aupuni Pe-Gana no ke kauiike, a ma ke koho balota e inaopopo ai ke kulana hookele n ko lakou kahua e ku ai ma ke ap*no ana a ka lehulehu. iieaha na kuinu i waiho mua ole ia mai ai o keia kumuhana imua o ka lahui no ke kowa kaawale o hookahi haneri makahiki okoa ka loihi 1 hala ae nei ? Auhea na hooiaio ma ko iakou aoao, e raalaiua iu ana ke kaulike o ka lehulehu, ina he kanawai oki pnu ke hoolala ia nei no na Pake, a e umi-a-puaa maoli aku hoi i na kanaka Hawaii ke hooko koke ia aku raa keia mua iho, oiai, oia no na hiona a ine na ouli e kau pakahi inai nei mamua o ko kakou mau alahele, a he kanalua ole ke kipa koikoi ana mai o ia haawina kamnaha maluna o na Hawaii mainua o na lahui e ae, ina e hoomau ia ka ohana Misionari no hookahi makahiki hou i !:oe, a e hana lakou e like m« ko lakou makemake ponoi i 10 ma na kanawai i ae ole ia e keia lahui, a i hoike maopopo ole ia hoi ko lakou apono ma ia mea ma kekahi koho bal«»ta akea imua o ka lehulehu h«x>kaa auhau lahui. Auhea malalo iho o na Mana Lani ke kohu o ka olelo ae. he hana ku i ke kanawai keia a na Pe-Gana, oiai ka ninau e waiho n«.i imua o ke Aupuni Amerika, a e lohe ana hoi kakou 5 kana olelo ht>oholo iloko 0 na la pokole ? Aole anei lakou i hopohopo no kela mau olelo wahaheo i Ameiika, ua huli na kanaka Hawaii e kokua 1 keia hana apuka o ka aihue maop | o ia Hawaii, a oia ko ĪuK.iU ' . .... «. li**'uiC «ticl i ka lahui no ke koho b»alota a e lawe i ka hoohiki no ke kakoo i keia hana kanawai ole ? Oia maoii m> ke ano helehelena ma ka nana aku, a oia ka makou c kau leo

aku nei i ka lahui Hawaii a me ko lakou mau hoaloha, mai ae ia oukou e lilo i ka hoowalewale ia no keia hana hoopuoipuni oiaio, aka, e kupaa kakou i hookahi puuwai me ka manao lokahi, a e lohe no kakou i ka olelo hooholo a ke aupuni Amerika—'E hele mai ana oia e lapaau i ka hewa ana i hana hewa loa ai i kekahi aupuni hoaloha, a e kukulu ia hoi ke aupuni malalo oka apono ana aka lehulehu, aole no ke kanaka hookahi a me kekahi puali o na kanaka powa a me ka aihue aina.' O keia wale no ke alahele e holoi ia ai ke kiko eleele i hapala ia aku ma ko Amenka inoa, a e ko ai hoi ka olelo hooholo a ka Ahaolelo Lahui —“E waiho malie ia Hawaii pela, a na Hawaii e ru!a ia Hawaii.