Hawaii Holomua, Volume I, Number 20, 28 Pepeluali 1894 — Ka Hoike a Komisina Balaunu. [ARTICLE]

Ka Hoike a Komisina Balaunu.

Ma ka hoike a Komisiua Ealuunu maluna o ka ninau hookaliuli aupuui o Ilawaii nei imua o ka Ahaolelo Lahui o

Aim-nka, uu wuilio aku oia i ka malamalama piha o ka haina no ka ninau, e ahuwale ai ka piko kuahiwi o Haleakala, i na haua {Kiholalo ma ka aoao o Kuhina Kivini a me Peresidena Do!e, e upej»e oi na ihu a nahaha liilii na poo o na jx*wa me keia mau olelo : “Aole I»>a i ike ia kekahi

hana apuka ailiue aiua o ke nno haaluua ioa ma ka moolelo o ka noho aupuni ana o Amerika. e like me na hooko kuleana ole o ka nili oihana Kani4 kela a Kuhiua Xi>ho Kivini o Amerika ma ke aloalii o Hawaii. Ua huai ia mai ka oiaio,

a ua waiho pu ia mai me na hooiaio ana. ina aole i komo ko Kivini ihu e hokae iloko o na hahiwa» ohnim» o ka powa, ioa c ah mai malalo o ka ikaika hoohana o eiiaholo kela hookahuli aupuni kuleana ole i

ka noho maluhia o kela aupuni uiakamaka a hoa’loha pili kokoke loa i ko kakou kapakai koiuohana, a ke mau • nei no ka noho hoomalu ana a ka Moiwahine Liliuokalani maluna o kona lahuikanaka. Aka. mamuli o ko Kivini komo pu ana e lilo 1 mea paahana na ka poai o ka f>oe hoohaunaele, ua haawi aku oia i kana kauoha kuleana ole ia Kapena \Vilise o ka mokukaua Bosetona, no ka hoolele ana mai i kona mau koa me na lako kaua o na pukumahi wili, a lawe i ke kulana kaua hamaina o ka halealii a me ka hale aupuni, aole hoi no ka hoopakele ana i ke ola o na kanaka Amenika a me ko lakou mau home.

“Ua hoike j>u hou ia mai nie na hooiaio ana, ina he kukala kaua kekahi mawaena o kc auj>uni o ka Moiwahine a uie na kanaka Amenka oiaio (o na Mikanele i>alia ka inoa maopopo loa ke hoike ia ae ko lakou ano), aia he |)ualikoa aupuni o ka M oiwahine e ku makaukau ana me ka hiki ke pulumi j>au i na poe Mikanele niai Hawaii a i Ierusalema. me ka loaa ole ia lakou he wahi o ka maluhia no ke ola a me ka hoopakele ia o na waiwai, e ko ai kela olelo kahiko—‘Aole nao ai i ka j>apaa, i ka hao a ka wai nui, aohe oj>ala koe.’ “Ua hooiaio pu ia mai no hoi, ua palapalaia ma ka waha o na pukuniahi wili a na koa o ka mokukaua Bosetona e ku makaukau ana imua j)ono o ka ipuka o ka halealii a me ka hale aupuni o Hawaii, ua haawi mai ka Moiwahine Liliuokalani i kona kuleana o ka Nohoalii imua <> Kivini a me Dole, inalalo o ka aelike no ka hooj)<mopono ia o ka ninau lahui ma ke kulanakauhale aupuni ma Wasinetona, a o ke kaulike me ka pono ke hana ia e ka Mana Hooko o ka Peresidena 0 Amerika. “Nolaila, malalo o keia hoike, ua ahuwale ke kumuhana hookahuli auj>uni o Hawaii a Kuhina Kivini i hoomakaukau mua ai me kekahi puulu Mikanele Amerika he makahiki okoa i hala ae, a ua kali wale no lakou no ka wa kujx>no inua loa e hoala ia ai ka heoko ana 1 kela hana. Mamuli o keia hoike e loaa ole ai he manao kanalua i kekahi kanaka ni>onoo kaulikea hooj>ono, i unuhi hou mai ai o Kalivilana i kela kuikahi lux>hui aiua i onou jkx> ia aku iloko o ka Aha Senate e Peresidena Harisona i j>au. a hoouua awiwi ia ai au i Hawaii (Komisina Ealaunu), no k» hnli a iini i na kumu i ala mai ai o hookahnli nohoalii o ke auj>uni kumu o ko Hawaii Paeaina.

“Ua loaa ia’u (Komisina Balaunu) ka mea i makemake nui ia no ke kauoha a Peresi1 dena Kalieilana, a ua waiho aku oia i ka’u hoike piha imua o ka Mana Hooko, me na hoakaka ana o kana kumuhana lahui no na Hale Ahaolelo o Amerika e hooko ai oukou i kana olelo hooholo, j?enei : “O ka niuau hoohui aina o Hawaii. e kukulu ia no ka olelo hooholo a na Hale Ahaolelo Lahui o Amerika, maluna o na kahua elua o ka ninau me | ke kapae i ka manao waiwai i ole he hapa a he hapa oke ; kanalua— AEa meka HOOLE. }• Ina no ka AE, o ko Amerika i kuleana ia o ka hoihoi liou i ke i aupuni kumu o Hawaii iloko o 1 ka lima o kona Moiwahine e j like me ia mamua aku o ka la 17 o īauuan’. Ina no ka HOOLE, alaila, o Amerika ke aupuni pookela loa i kakoo i na hana powa a me ka aihue aina. ma ka hoohaahaa i kona inoa hanohano o ke kaulana, —Aupuni no ka Pono Kaulike, a me ka Lanakila mau loa 1 ”