Hawaii Holomua, Volume I, Number 10, 14 Pepeluali 1894 — Nuhou Kuloko. [ARTICLE]

Nuhou Kuloko.

He ka a ua koikoi ko kakahi ika onehinei, ( ke hele la a kewai ka pauda a Emekona ma. Apopo hoea mai ka mokuahi Monowai mai Kapalakiko mai, a maluna e loaa mai ai na nu hou, Kakahiaka poniponi wale ke KiJJ nau oka hoea ana mai, ua hele kona onek' a piha i na pua lehua olili helelei i ka makani. E ai umi manu kaka ana keka- ' hi poe o ke kulanakauhale nei. m ka mea, ke lohe ia aku nei ka leo o j 0 ka lakou imi loaa ma na aouli. 0 na Lei-pu ua hooluu ia ka paikini o na wahine e lohia lima ia mai nei ena lede Hawaii loea. Ke nana aku oe ia la haule ino na wahine haole. O ka hekili kani ke. pa ke, holo ke, kani paapaaina uuiua, nei nakolo, me ka uwila oili—ili, he aka a he ala.iui paha auauei ia no ka lanakila o Hawaii. O Kane, Olapakauwila, Kuikahekili, Ua ka ua, —Ola no o Hawaii ke holoi mai nei kona Akna iaia— Make ka eu ke kalohe, aole e ola he eu nuku puu. That Kahunas eh ! Mai ka Poakahi ma a hoea mai 1 keia la, aohe i holina iki ia mai ka mokuahi Osianica, eia paha i keka’m o na mokupuni akoakoa kahi i hoonuu mano ai. Ma ka Poaono i hala, ua puni | nui ae na Anae ahiu o ke kai lawa—ia o Mr. R roa Kaalawai. ia Mr. Aberahama Kaiwinui. Ua laweia mai ia p ie holoholona no ka Makeke, aaa nelu ka la ona paahana. Ua loaa mai keia lono malalo iho mai Laupahoehoe mai, a oia iho keia: Ma ka la 12 o keia mahina, ua lawe ia aku kekahi leta e hookomo iloko o ka hale leta, ua hoole mai ka luna leta me ke go Kamipulu Kawaihae pu ana mai i ka mea nana ka leta. O ka poe nana i hoano mua ae i ka la hoalohaloha o Valetine i keia kakahiaka. oia keia poe: KuiKahekili, Kamakaokauwila, Kamakaokapua, Kaualokulani, ke Aonui, ka Paulimakani a me ka Paulikai. o Iak.*u kai hoomaka ae i ka wanaao a hoea wale i ke ao. Nui ka huhu o kahi Pake nona ka halekuai lole me inu kope ma ka huina o Alanui Mila me Ber;tania, ote knmu o keia huhu, oka pipili o na poe haole Pe-Gana kiu malokoo kona hale, ma ka pukaaniani mauka. nolaiia. ua pani ka Pake me ke pakauKau, me ke pani ana i mau papa hakahaka Jmawaho o ka puka aniani.

Ano mai la no ke ku ana mai a ka mokuahi mai ka Aina Pua mai. Pakele kakahi halo ma ka uwapo a Kamika mai lilo i ka wai ma ka Poakahi nei. Keia na la i olelo ia.—Hele j ka wai hele ka ala. no ka mea , ke lali a ke ukele mai nei. Ua ike i’io makou i kei& auina la ia Kiim. Kakela iloko o kona aahu piha o ki lukanela kakiana Biri—kedia kop -!a koa kiai puulu tini opiuma Ma ka P*«akahi nei. ua uoho iho la debolo maluna Kela w. manka o Auw liolimu. Ua inu ktria wahine a ua sihiohio, hana iho la i keia uiea. E oluolu oe e kela wnhine e hoopau loa i kela ano hana p n > <>ie, a e hoohaahaa a malama i ka noho’na ohana. U;i !oa i raai ia mnkou ca luoo : mai Hmiiei, i\.anai mii, i.obe ma J;im ■ oio:a«» ke kul >A’ puui ma ia ap ina. Ahe 15 poe mū i paa ! i ka h -pu ia e Hnpe Makai Nui i Kakina. M iiioko ae o keia poe. I l.e u. huna awa 1 oJ kekahi, a me na au* m.i like oie. Aloha ino ia man hoa kanaka. O Mr. W. C. Aehi kekahi o na haiolelo o ka po nei mawaena o ka halawai a na Pake, ua hoike i kona kakoo i kona lahui ponoi, ki e wale aolie he huelo o k -ia wahi Pake, aka. he mau kanikaniaula nae kana 0 ke an<> li<>ok> ikei imua o lakou, a < > kahi Pake hoohui aina hookahi paha keia i hanau ia i Hawaii nei. “ He w .hi keiki hapa Pake au, No Kin, m d ko’n matuatane; Kela la oho w<u potole no ! Aole like tela papa wau.” E hoike ana kekahi lono ia makou mai Kukuihaele, Hawaii mai, peuei: Oka haole luna leta oKukuihaele, ke lawe heie nei oia me ka hoikeike ana i na kii hoohenehene o ke Alii ka Moiwahine a me na Kuhma o Amenka imua o na kanaka oka apana o Kukuihaele me ka manao kuhihewa ana he hoihoi na kanaka o Kukuihaele 1 kana mau mea hoopunipuni i hana ole ia. Nui ka lapuwale o keia ihupapaa. He nui kapihkiao Kukuihaele i ka ua ole, ua maloo ke ko. maloo pu no rae ka wai. O ka makaui a me ke anu ka mea nui o ia wahi i £eia mau la. Ua malama ae i ke ahiahi nei, (Poakolu) na keiki o ka Aina Pua. i kekahi halawai makaainana nui no lakou iho ma ka hale Keaka Pake, ua ala like mai lakon, wahi a na lono, no keia Kanawai Hoohaiki i ka pono laulaha o na Pake. a ke Aupuni P.G. i hooholo iho nei. He wahi hana akamai keia ana t P,G., i hiki ai i na Pukikia me na lahui eae ke lawelawe kuokaa, a oua Pake hoi e hoohaiki loa ia. Nolaila ua ala mai na Pake e malama i keia halawai makaainanana kalaiaina ua-hoa, —he elua mau luna aupuni o keia poe, he hookahi he luna aupuni kuokoa, a hookahi he P.G.. maha paha o ike iho ka luna aupuni hope i kona mau hoa kanaka e makee aaa i ko lakou kuokoa. Heaha la auanei kana hana?