Hawaii Holomua, Volume I, Number 14, 23 Kekemapa 1893 Edition 02 — Kuhina Amerika Wilisi a me ke Anpuni P.G. [ARTICLE]

Kuhina Amerika Wilisi a me ke Anpuni P.G.

Ke Noi Hoihoi Anpuni i ka Moiwahine. , I No kkkahi raau la lehulehu i hala hope ae nei, mai ka hiki ana mai o Kuhina Amenka Wilisi i Honolulu nei a hiki i ka Poakolu o keia pule. akahi no a hoike inaopopo ae o Kuhina Wilisi i kana hana pili oihana i hc*«>uiia ia mai ai e kona aupuui, ma ke noi ana ku i ke auj*uni P.G. e hoihoi hou i ke kulana Aupuni o Hawaii nei malalo o ka hookele ana a ka Moiwahine. Ua pane aku ke Kuhina Ameiika i ka Aha Kuhina o ke auj>uiii P.G. me na liuaolelo noi uuku o ka ono loa a me ka mikomiko, no ka hoopauia o ke ku ana o keia aupuni oohaa, e l<>aa j>u hoi ia lakou ka huikalaia nialalo o ke Kanawai kumu o Hawaii ina ke ano kipi a jx>\va i keia lahuikanaka i noho hoa’loha ai me ke Auiiuni Amenka no na makahiki lehulehu i hala. O keia kumuhana hoihoi i ke Aupuni Kumu o Hawaii, e like me ia o kona kukulu mua loa ia ana malalo o ka rula a kekahi Alii hanau o ka aina maluna o ka Nohoalii, oia no kc kumuhana a keia lahui e kali aku nei me ka malie no ka haina o ke kaulike e loaa ana inai kela Aupuni hoa’loha pili kokoke o kakou ina ka hikina, a uo ke kowa loihi i aneane puui ka makahiki holookoa, akahi no a loaa ia kakou ka manawa e ike ai a lohe i ka Amerika j>ane no kela hookaI huli Aupuni kuleana a ka i jx>ai Misionari, ma ke kailiku ana 1 kc Aupuni Moi o ka Lahui Hawaii, me ka hoohana ia 0 ka mana kaua o kela Aupuni hoa’loha o kakou ma o kona ; Komisuia Kuhina la, i mea paani keaka no ko lakou mau manao lili o ka enemi, huwa a j me ka ohumu powa iloko o ka lakou mau halawai. O ke kumuhana hoihoi Moi, a me ke kumuhana huikala i na misionari kipi, he like ole ko makou manao maluna o ke kumuhana hope no ko lakou huikala ia, ina no ka hooko a lawelawe maoli i ka hana, a i ole, no ka powa a me ka aihue 1 ka waihona o ka lehulehu ma na hana i ae ole ia a i apono ia ; e ka Ahaolelo, aole kela he kumu e loaa ai ia lakou ka pomaikai o ka huikala wale ia, ke ole kekahi mana lahui e apono ia mea iloko o ka Ahaolelo, O ka Peresidena Kalh ilana olelo hooholo, “he Moiwahine ke ■ jxx> o ia lahui, kona aupimi a me kona kumukanawai,” malalo o keia olelo hooholo, ke kanalua ole nei makou i ka hooko pololei ia o kela mau olelo, na ka aoao hewa o ka hapuku e pani na poho a pau i haua kanawai ole ia e na poe powa kipi o ka jx>ai Misionari. O ka hookahuli aupuni a ka Moiwahine i haawi pie ai i na j>oe kipi, aole loa he kauaka hupo ma keia kulanakau'nale e nele kona hoomaopopo ma ka ikemaka, aia he mana kaua ikaika mahope o ke kua o na poe kipi iloko o kela la, & he mea makehewa ka hoao ana e kue aku i ka manao lili o ka poai misiouari, malalo o ke kokua a ke Kuhina Amehka Kivini i alakai kuhihewa ia e kipi i ke Aupuni Kumu o keia Paeaina i noho hoomalu ia malalo o ka * • • • rula ana a kekahi Moiwahine oiaio o ka aina. J Ue hUjnai nui ko makou ma- • luoa o ka Kaliviiana i • • •* ' • ! uu e hooko mai ai i keia ninau o Hawaii, aoje na ke Aupuni ? P. G. e ao aku iaia kaua k«r I

mohana kalai aupuni. aka. na kona makaukau piha a rae kona Aha Kuhina loea, e hooko ia mai ai ke kaulike no Hawaii ma o kona Kuhina W Uisi. a oia kana i noi aku ai me ka oluolu i na poe kipi i ka Pi»kolu nel, e waiho aku i ko lakou mau kulana, a e hoihoi hou i ka Moiwahine maluna o kona Nohoalii.

Ht halawai ka na Kanikela elima ika hon» 1:30 oka la i nehinei e pili ana i ka ninau no ke kulana o Hawaii nei. e like j, hoi me ke kauoha a ko lakou mau Aupuni pakahi. a ua kipa aku ina ka hale o Komisina Wilisi na Kanikela Ber;tania, Potugala, Farani a me lapana. a oia no hoi ka manawa like i malama ai ka Ahakuka Aupuni P. G. i ka lakou halawai no ka h«x>Iohe i na manao o ke Kaula Kakina mai kona kaliua mai o ka hana hapuku aina a ka poai Misionari. I I. I Ua hoike ae kekahi hoa o ka Ahakuka, aole i hapai ia mai ka manao pane aku i ka haina no ka ninau a ke Komisina \Vilisi imua o ka halawai, a aole no hoi i hoomakaukau ia mai ka la mua o kana koi a hiki iloko o keia la. Ina he I kumuhana ano nui keia e ala mai ai o na manao hoohana ia 0 ka ikaika, mamuli hoi o ko I lakou pane ole a me ke kue maopopo o ka paakiki naaupo, j alaila, ua lana ko makou ma-! nao, na ke Aupuni Amenka e ao ae ia lakou-nei i ka oihana kaua aina me moana, a e ku kaawale loa mai na kanaka Hawaii mai ke komo poo ana e hoohuikau iaia iho iloko o na aluka e loaa ai he ulia hewa, a e kuhikuhi ia mai no ia poino maluna o kakou na kanakaHawaii, a ko ka lakou mau kumuhana i puhi makani aku nei i Amerika—no na kanaka Hawaii ka hewa i ulu mai ai ka hookahuli aupuni—he lahui naaupo lakou. - — O ko lakou mau la hope, ua ■ kokoke loa ia e hiki mai, ma ka hiki ole ia lakou ke haawi aku 1 na ano moolelo kapakahi ia I Amenka, a rae ka hoao ana e j imihala me ke kuhikuhi no ka , lahui Hawaii ka hewa i hulipu ai ke aupuni kumu, me ke ki-1 ola ana i ka lej>o o ko lakou ; inaina maluna o ko kakou Moiwahine i hooko i kekahi mau i , hana a ka Ahaolelo i hooholo ... . 5 ai e lilo i kanawai. Aole loa iloko o keia hookahuli aupuni j hilahila ole oiai ka Ahaolelo e noho ana iloko o ke kau inao a hookuuia, ua uhaki kumukana-' wai ka Moiwahine i kona kuleana Mana Hooko iinua o ka lahui, koe wale iho no na hooi punipuni o na ano a pau a Amenka i puni ole mai nei a me kona Peresiclena, a e hooko ia aku ai hoi e Komisina WiIisi malalo o ka ikaika, ke hoao lakou e hamabaga wale i na kauoha pili i kana oihana e like me ka makemake o kona Aupuni e hana ia ke kaulike no Hawaii. . .1 O ka makou e hoike aku nei j i ko makou lahui iliulaula mai Hawaii a Kiihau, ua poha mai | ka malamalama o ka hauoli mai kela aupuni makamaka a hoaloha pili kokoke loa o kakou | ma kela kapa o ka moanawai akea Pakipika. a e hooko ia aku ana ia i ka wa mua loa e lc>aa ai na kuka e like me ke ' ke noi a Kuhina Wiliai, no ka hoihoi ae i ka Moiwahine iluna o koua nohoalii a me kona | aupum. I

i*!i maku'a konaa o na poe kipi inaaiiei ou lu } fcal» boi |foke mni nei o Kak>*»A, pelā Tk» I Iphe ma|.