Hawaii Holomua, Volume I, Number 5, 21 ʻOkakopa 1893 — Lanakila Kamahao KA PAIO Aole Hoohui Aina-Kueia Hoohui Aina. [ARTICLE]

Lanakila Kamahao KA PAIO Aole Hoohui Aina-Kueia Hoohui Aina.

4.000 KANAKA I Akoakoa ae a L he i na Wehewehe Kalaiolelo o ka Lauakila. 0 ]>ai ipala m&lalo iho nei. a kekahi o na palapaia ekolu e ;,ili ana i ra wehewehe kuli j i ia ma kela paio oiawaena o na a o ke Ku!i Nui o Kaleponi a me ke Kula Nui o Lelana Sa\f la. m iluna o ke kunauh'in . e r.iii ann i ka hi>ohui ia Ifaw *ii nei ine A:nerika Iluipuia, a ua lawe ae ,.a i.aumam o S»naf*<Ja i iu aoao i ‘ . iaiii inau lunakanawai ekolu, e i- me ka makou i h >ike mua aku tna ka pule i h*la. O keia palai! t mua na Mr. Rob.ta L. G,;r iwela: K Mk. L: nahoom vuj: O k *’u t o ka hoio kue, eia ke hon ai * mai nei no k.i p «niuikui nui e leaa ana i ka Paeaina Hawaii triai Ka hoohui aina niai. Me lie mea la. o ke ftlanui pololei maoli no ka paio ini i keia oineu, oie ka honiaio Hiu mai mamua i La loaa ia AiueriiiH Huipuia o ke kuleana e hiKihui mai ai i keln mau moku- |. jni. a mahope aku hooiaio ko lakou pomaikai mimuii o ki hoohui ain i. Inaona aina mahi o Hawaii e likn ka momona ine 1 ke awawa o ka Nile; ina hoi oia mau mokup mi ponoi { he mau lua gula o na ano waiwai ( inakamae a pau, aokn hoohui ama he maa kue i ka pono a me ke kaulike, lie niMa in.iikai i.i Amerika ke hoole aku i ka j>aku’i an i mai i ka Paeaina Hawaii i panalaau nona. E noonooinua kakou i ke kauli- i ke o ka ninau. Kia ma kuu lima kahi i paa ai o keknhi m ihele o ka leta a Peresidena Har aona i ka Ahaolelo o Amerika Huipuia e lio.ke uku ana i ka inea hou maluna o ka ninau Hawaiii huipuia me ka Kuhina Kiwini mau pahpala malu. I ka wa mua o ki ia p ilapala hoikeihoounaia aku ai iinua o ka Ahaolelo, ua hauoli loa ia aha i ka hoohui aina. ike kakou e lilo ana ia i poohiwi puanuanu i hookahuli koke la aku imua o ke kuikahi. E heluhtlu kakou mai na let.i malu ae a Mr. Kiwiui i ke aupunPo Amtrika Huipuia, inalia paha o loaa ia kakou mal"ko o laila na kumu nui nana i hoala mai keia loli ano e nua o k i manao. Ka Mua. He manaolana ko’u o liooiaio aku mai ka Mr. Kiwioi j.alapala helu 74 aku. mamua uku o ka hookahuli in ana o keaupuni, o ua Kuhiua la, i huipuia e na kuj»a.Vm‘rika maiaiU, ua hoala lakou he j)oai kipi e hookahuli i ka Paeaiua Hawaii, a e hoohui n.ai hoi ia inau j».ieinoku me Amerika Huipuia uei. K heluhelu kakou mai keia leta malu ue. a e ike hoi no kakou iho, a i ole. aole paha lie ham kij>i maoli i lawelaweia. Mahoj»e o ko Kuhina Kiwini kamaiiioana no ke j..iho o nu Amerika ina ia mau ]>aemoku mamuli o ka K la Kanawai a Makiniie a me kona auhaukaulele. ua olelo as oia, “he haua naauao a wiwu ole n.a .\merika Huipuia ka h *oj>;ikel* ana mai i ua iuau oua waiwai la inai ko lakou jK)ho nui ana, ma ka haawi ana i ke Aupuni o Hawaii i aupuni nana e hoopau ua hoolilo waiw ai ole o kekahi haj'anui o na loaa uupuni.’ l a manao maoli o Mr. Kiwini mi keia e h *okahuli 5 ke aupuui, a "e hoopakele i na oua waiwai." A ua hoomau aku no hoi c;a ma ka hoike ana i kon» manao “wiwo ole a tne kona makaala i ka hooikaika ana no ka hoohui aiua. Aia mamua iki aku o keia lelu, ua oleloae oia. “no kekalii mau makuhīki lehulehu o ke ake auu i lima kokua uo ka Paeaina a no ka hoohoihoi ana i na kuj*a Amerika —he mea hiki ole ia makou i keia manawa ko hoole mai ke kokua ana aku ia lakou tne ka ikaika. “He mea liiki ole ia kakou ke hoole i ke kokua aua i na kupa Atm rika iloko nei o kn Paeaina, he hoike aua aku hoi ia i ka wa a na Amerika e mauao ai e han* i k«kahi mea. ua makaukau oia « kokua ia lakou me kona “ikaika a pau. Heaha ia mea? e hoohaua i» ai “m«

kt nunW' a m* k» wiwn ol»*.'' ok» b-x>kahuli anei i ke ao|>aoi? A!iiU. heaha? ka raea e Loohana ia ai “nie ka wiwo o!e •» me k.» iiaika a piu no ka h«x hai aina." A ua halih.ili pu nia: n<> hoi oMr. Kiwit,: he kau o ia n an « » tna ka L »ike aua t k& n.aeao, “■> ka h* ra p ila ua ko>:"ke m.ii nia.ne 1 ." E h*K>manao ua k,»kat ia keia ieta aneai.e j ktn ilima !a mamua aku 0 kona kokua ana i na kupa Amensa rae kooa “ikaika a pau.*’ Maiokoe keia !eti o Mr. Kinioi 1 hoike ae 'ii imua o ke ao holookoa, I oia ke aLkai mau aeoao ka poe k’pi, & ma na oleio maopopo e hoike ana v k >na raanao e ho>>k:ihuli « se Aupni.i iliwaii a nie ka h »>pit«ie ana i na ona wain ai. Aole auei t hi&i ia Amerika Huipuia iloko o kona an 1 » kupaa maluua > k< 1 1 m i»> komn nui mua e ka!i <» hoohui a i keia m iu : , < p mi'a hi ki « k;»m-n»-.va aaa e hŪKe laelae ai im ;» o ke au ao!e oia i h.ina i ka n»ta a keia Kuhina i hana ai? E ae ::.» anei o A'aerika Huipuia v lane i ka b<>ohui aina ana me ka Paeaina Hanaii e kakauia iloko o < >n- nnwlelo, rn i k>* ano na k mo • pu : i sa ho.>lala kipi ar>a ke Kuhina o Amtrika Huipuia n.e na kupa Araerika? Ka Li a. He k'ie au i ka h>M- , hni.vnam.ioka P.>e,iina Hawaii m-tla!o o ke kulana e ku nei i keia w.i. no ka me.i, aole 5a mawaho ae ; 0 ka h iawipio ana no na koa. O ki palapala no a'u i heluhelu mua i ih > 'iei he manawa i»>ko!e i hala ! ae nei, ua hoouna ia mai Hawaii mai ue kanahiua la niamua aku o | ka hookahili aupuni. Maloko 0 iaila, i k«»ī mai :>i o Mr. Kiwim no ka “ hana naauao a me , ka wiwo ole, ” no ka hookahuli ana i ke Aupuni Moi a me ka lio >pakele aiu i ka poe »na waiwai. Ano, « helulielu kakou i na palapala i hoouna i i e Mr. Kiwini mahupe iho o ka la hookahuli aupuni. i ike kakou o ka nmhele hea la o ka hana kana i lawelawe ai ma ka hookahuli ana i ke Aupuni Moi a me ka hoopukele ana i ka poe wniwai. Ile men oiaio i apono ia. ina ke Aupuni o Amerika Huipuia ma o k>>na Kuhina la a mena 1 1 koa maouw > > komo po m > ka hoo- ! Kahuli ana i ka Moiwahine a kukulu ae i Aupuni Kuikawa, alaila, i aoie he pon*> o Amtrilca Iluipuia e h > hui mai i ke!a mau mokupuni a luki i ka manawa o k > mea an » i hana a> e hoopau iu ai. E nana kako'i i.i lak u, ina ua komo pu a 1 i "le aolo paha k ikou i haua i kekahi mea no ka hookahuli ana i ke Aupuni Hawaii. Ma ka la 14 o lanuan i haia, i t kulike ai me ka Mr. Kiwini mau palapali, “o ke kulanakauhale (o Honolulu) ua hoohikilele ia aemamuli o ka lohe ia ana ae e kukalu j mai aim ka Moiwahina Liliuokalani i kmuukanawai hou, a he ek>luo na k'iliina hou o ka Aha Kuhma i koho ia iho nei i haalele no ia kumu Ma ka pane no ke kahea a k» Koinile Maluhia o ka Leluilehu ua malama ia he halawai makaainana nui ma ka la 16.” Ke nei kakou ma keia, he elua la mamua ae o ke kahea ana i niiVleili a i>au no keia halawai makaauiann, a i ka la nae o ka halawai hclh.»V kahi tausani wale no me na lilnen kon ekolu ka p >e i hiki kino ae, mailoko ae o aneane e hookahi haneri laueani kanaki. l’a o >> Mr. Kiwini i keia nialokp o kana Iialapala, “he jfftamabao ana mai o ka lebulehu\/ Ma ia la hookahi no, he loihi loa mamua ae o ua hala\\ai makaainana la, ua hoouna ka Moiwahine a ine kona mau kuhina i ke kuahana malalo iHo nei: “l'a manao na Kuhina o Ka Moiwahme e hoike ;>ku i ko lakou makemake uo ka maluhia a me ka hoolohe o ua mea a pau e like me ia e ike ia nei ma ke kulanakaui hale uei mahoi>e mai o ka Puaono i ' | hala, a ke kukaia aku nei ma ka hoike ann, o ke kulana a ka Moiwa- . hine i lawe ai e pili ana i ke kukala . hou a la tuai i kumukanawai h >u e i i hke me Ke koi a me ka makemake » o k»na lahui. Ke hoike ia aku nei i ma keia e ku no ia i>ela, a o na hoololi i maoaoia il >ko o na kana- ; wai kumu o ka aina e hooponopoi no waie ia no ia e Uke me na mea i i hoikeia malokoo ke Kumukauawai. i Oa makemake no hoi na Kuhina o i ka Moiwahineinamakaainmaapau i ! e apeno lokahi i keia manao o ka i i Moiwahine, me ka uhane ho Vahi e like roe īa i hoikeia.” O keia olelo kuahana aole wale i i kakauinoa ia e ka Moiwahioe, aka. e ' e na kuhuia pu kekahi o ka Moia wahine, k.i poe hoi a Mr. K.wini e - hahai mai uei ia kak >u he poe a “nuna ole i ka pono o ka poe Ame- * rika.” V& hoopukaia aku kei» e I oUlo kuahaua i ke kakahiaia a lu

ia tca kela a me keia wahi o keJioianakauhale, aka nae. imea poooi no oia ua hooana aka la o Mr. Kiwini i keia Ieta malalo nei ia Ka- | Wili«e; “Me ke Mahalo: Mamn i o ka ī. <-ia .» kt ia oau hoi-ea . h>X)pihoih ; Dii Hooolula i.ei. e awili pu ai a me k * lawa p qo ole o ka i«a- * uoomalu ona koa maoli, ke k .aoha aka nei aa ia ee e hoolele ir- >i i na marin \ a me na koa mai mokukaua m'>i tnsialoo kau kam ha no <ca malama ana i ke Keena Oihana o ka Kiek* Aupunio Amerika Hnipuia a me ke Kamkt! t Amenka, t me ka ho>maIu ar.a i k-t lanakila o ke ola o na Ainer ea a me ko iakon rnan waiw:. i.” f E hoema na atu 'ina.]