Hawaii Holomua, Volume III, Number 33, 12 August 1893 — KA BEBE HOU A KA PI GI. [ARTICLE]

KA BEBE HOU A KA PI GI.

0a kn mai he elna moknahi mai Kapalakiko i ka Poaloa iho nei, a ua loaa mai na napepa o Kaleponi, a ua ike iu iho la ua heleheiena akua lapu o ka bebe hon a ke Aupnni Pi Gi me kona lima eleele kakaoha i hana ia iho nei ma ke ano he kuikahi hooliio aina i pani no kela kupapau mua a lakou i hoouna malu mua ia maloko o ka poli o Kakina ma. 0 keia bebe i hanau hou ia ae i nei, na Alekanedero i hii hele aku nei, oiai, oia ka makuahine aiwaiu i wae ia. no ka mea, ua manao ia ua mimiuo a malo ko Kakina maa waiu, a he knmu ia e mauliawu ai keia huaelo a lakou e like me ka nauiiawa ana o kela ' hebe mua. O keia bebe knikahi hou, oia no kekahi o na hana pohoialo a > apuka a ka poai hoohni aina i kuka, ohumu a haku malu iho uei iloko o ka poai o ka mana o ke Aupuni Pi Gi, he mea hoi i maa a i kamaaiua ia no ia poe, a be mau hana hoi i hiki ole ai ke kamailio akea ia ke ano o ua kuikahi ia, a e hiki ai hoi ke hoomaopopo ia ka manao o ka Lahui j Hawaii. Ua maopopo lea ina no | hoike ia ua bebe knikahi nei imua o ka lehulehu, a ike pono ia kona ano a me ka alaila, e like me ka oiaio o ka hoea ana , mai o ka ia ma ka hikina a napoo aku ma ke komohana, pela no e oiaio ai ka lohe ia o na leo makawaln kopinai o ke kne ikaika loa 1 neia hana a ke Anpuni Pi Gi, mai Hawaii a Niihan, ka hana maka keleawe mahaoi nui wale hoi o ka waiho ana aku imna o kekahi mana anpuni knwaho. He elima no paukn a na bebe hnaelo pakaha nei, a eia iho ke kahua, i ka manao a me ke ano io maoli: “Pauku 1. £ haawi a hoolilo loa ana mai ka la aku e apono like ia ai ke kuikahi e na aoao a i elua me ka hookoe ole iho, i na pono a me na knleana noho mana a pan maluna o ka Paeaina 0 Hawaii a me kona man Panala- i au. e lilo holookoa no Amerika Hnipuia i mahele paa nona. “Pauku 2. £ haawi a e hoolilo pau loa ana i na aina aupuni a | me na aina Leialii, na hale aupa-1 ni, na awakum&ku, na papn, na ; lako kaua moana me ko ka aina a i me na waiwai e ae a pau o ke j aupnni. “Pauku 1X1. E hoakaka ana e mau ke kn ana o ka mana Anpuni e ku nei o ka Paeaina Hawaii a me na kanawai hooponopono koloko a pau no elima mau makahiki, a e laweiawe ae hooko ia maialo o na knhiknhi a kekahi Komiaina o Amenka Hoipoia i 1 kohoia e ka Peresidena a me ka i Ahaolelo Senate, ae noho ua Ko- | miaina la ma ka Paeaina Hawnii | me ka mana e hoole iloko o nmi i I la i kekahi Kanawai i hooholoia t leke Aupuni Kaloko, ae lilo i | mea oie, koe wale ao ina e ae ia 1 e ka Peresidena o Ameiika mahope mai. “Paakni. £ papa ana i ka hookomo la o na Pake iloko o ka Paaaina Hawai' a hiki 1 1 ka manawa a ka Ahaoleio (Oon- ] greee) • ha&a a hooholo ai i maa ( kanawal ao ia mea; a • pepa po «» hoi i na Pak» Umahaaa • noho nei ma Hawaii nei i keia maaawa mai ke komo aaa aku iloko o Amenka Haipoia. Ma i waho ae o ia, • maa ao na kana- < wai hoopae Hmahaaa a me aa ,

“Paoka V. E hoakaka ana, e . kaa aku maiona o Amenka Huipuia ka aie lahui, aka. e hoomao aku no nae ke aupuni Hawaii i ka ho<£aa ana i ka nkupanee no ia mea. Na ka Ahaoleio (Cone hooholo i ke ano dala o ka Paeaina Hawaii. E hoomapopo iho ana kakou e na ewe a me na io o ka lepo o ka aina kulaiwi, aia maloko 0 ka pauku ekalii hanai ahuhu. ua haawi UIo I»ia ia e Mr. IX>le a me kona mau paalalo haole he umikumamahiku wale iho no rae ke koe ole iho o kekaj hi wahi lilii keehina mana a kuleana, na pono a me na mea a pau iloko a maluna hoi j o ko kakou aiua hanau me kona mau panalaau. Uhu! O ka iha ia ? Inahea ae nei la hoi ka lilo ana o ka Paoaina Ha- * waii a me kona mau panalaau ia Mr. Dole a me kona paalalo 1 hiki ai la hoi ia lakou ke hoolilo wale aku e like me ka ui a me ka lana ae o ka manao a me ka makemake haakei ! Inahea nei la hoi ko lakou ajx>no ia ana aku nei e ka Laliui Hawaii, ka poe hoi no lakou ke kuleana, e uoho ae i mau haku . a i mau kumakaia ? Ae no • hoi; hele pela na hana a ka ' pakaha papalina keleawe. Aka, e nana hou ae hoi kakou. Oiai aole loa i loaa. a aole no e loaa aku ana ia Mr. Dole a me kana mau kamalii j haumana ke kuleana e haawi a hoolilo i kekalii lihi iniha o ko kakou aina hanau, nolaila, ua | lilo na pauku elua, ekolu, elia a me elima i mea ole, no ka : mea, ua lawa ka mauao a me ka makemake o ka pauku ekahi ■no ka hoolillo ana i ka mea i holookoa i mea ole, na ka ' puahiohio e lawe hele aku iloko 0 kona lauwili ana a waiho aku 1 kahi o ka opala e muu ai. E hoomanao oukou e na i manio a ka I, a ka Mahi, a ka Palena, a ka Pālaui, a e na mamo a na ili i eha i ka maka o ka ihe laumeki, ke haawi nei o Mr. Dole a me kona mau paalalo he umikumamahiku i ko kakou aina makuahine mamuli o ko lakou inanao a makemake pilikino wale iho no, aole hoi mamuli o ko kakou makemake, a aole loa hoi ma o ko kakou inoa, a he ole loa aku 1 hoi no ko kakou mau pono a pomaikai, aka, i wahi e loaa ai na omaka waiu a lakou e omo ai a nepunepu, puipui, i hiki ai ke kaena ae. no lakou o luna a no lakou o lalo. A ma keia wahi, e ulu mai ana ka ninau—e ae mai ana anei kela aupuni nui kaulana o Ameiika Huipuia e apo mai a apono mai i na hana pakaha o keia ano ? O kela aupuni i kukuni paa ia no ke kaulike a me ka makee i ka pono o kela a me keia mamua ae o na mea a pau, e ae mai ana anei e hoohaumia ia kona moolelo kamahao mamuli o ka makemake piikoi wale iho no o Mr. Dole a me kona mau huelo he umikumamahiku ? Eae ana anei ia e hoole i ka mea i okomo kahiko ia iloko o ka puuwai n kona waihona hanu ola, oia hoi, aia iloko o ka lahui ka mana oke aupuni ?"■A e kapae ana anei ia i kela mau j hopunaolelo kaena i hele ohohia ia a puni ke ao e i aoa—“ka aina o ka lanakila a me ka hopo ole?" - £ hoomaopopo hou iho kakou e oa mamo a na ili i makolekole, aole loa i waiho mai o Mr. DoIe a me kona man paalalo he umikumamahiku i keia bebe koikahi pakaha a lakou imua o ka lahui Hawaii ao ka nana a hoomaopopo ana, ole loa aku hoi ka waiho ana mai i ka uinau imoa o ka lahui Hawaii ina ea apono a apono ole ia paha ko lakou kuleana e noho mana 0 ke Au-! paai Hawaii a kkoa e ooho haakei kuleaaa <de neL

I A ke nlu hon mai nei na ninau, a penei— heaha ke kumu d ka hunakele ia ana o keia mea ano nui mai k'a lahui aku ? . Heaha ke ano o keia man hana hunakele i na raca e pili ana i te kuleana o ka lehulehu ? Aole anei- no ka ike a hoomaopopo lea o Mr. *lc ame kona mau huelo he umlkumai mahiku ina e waiho ia imua o ka lahui. a na lakou e koho i ka apoao a apooo ole jviha i ke kakoo aku ia lakou, alaihv e uhi pu ia aua lakou ena kau- , wewe o ka haulehia i awili ia me na pomo a me na maawe o ka hilahila a rae ka hoowahawaha ia ? Aoh i pau.