Hawaii Holomua, Volume III, Number 32, 5 ʻAukake 1893 — KA LOEA KAKAU NUPEPA NOADOFA. [ARTICLE]

KA LOEA KAKAU NUPEPA NOADOFA.

HL’EA SA /»V 0 HCA I KA LA. He mea maopopo. eia no ke me- | haia mohaha nei oa hoomanao oho- '■ hia o na makamaka o aa Hawaii | HoLomua no keia kanaka kakuu nopepa kaulaea o Amenka nona ka inoa o C. Nordh-ff (C. Noadofa) ! ka mea nana i kakau aku a i hoolaha , ae me ka wiwo ole a me ka oiaio i na hana oakaha a limanui a ka poai heohui aina. a me ka lakoo mau hoinoino hakuepa i ke Aliiaimoku a me na hana poholalo e ae, i a mamuli o ia mau haua a ua loea ! nei. ua lilo iho la ia i enemi a I i mea hanaino loa ia me ka lakou | mau hana ku i ka lapuwaie a me ka hooweliweli oiai oia ma Hawaii j nei. lioko o na la hope o lune, ua hoi aku la oia no Amerika. a ī kona lele ana aku iuka o Kapalakiko, ua haiamu ia mai la kona alo e ka poe ona o na nupepa kulana koikoi o ia aina, e noi mai ana e oluolu aku oia e kakau i m&u I manao wehewehe no ka lakou mau 1 nupepa e pili ana i ke kulaoa ma Hawaii nei a me na mea i hanaia, no ka mea, ua mappopo ia lakou he kanaka hoike oia i ka oiaio a ua hilinai piha ia e na mea a pau. Mawaeua o na nupepa i loaa aku keia pomaikai mai a Mr. Noadofa aku, oia no ka Argonut, kekahi o na nupepa koikoi a aiakai ma Amerika, a penei na hoakaka a ua loea nei: “ E na Lunahoopo.nopono o ka Aroonact: — Ke hoouna aku nei au me ka hauoli ka oukou tuea i oluolu ai e noi mai ia’u—oia hoi ka’u mau mea i hoomaopopo ai ma Honoluln. He mea oiaio, e like me ka i-ukou e hoike mai uei, o ka’u mau mea i kakau ai iloko o ka nupepa Herada no na mea e pili ana i ka ninau hoohui aina ua lilo la i mea i ulu nui ae ai na manao hoole i ka oiaio a me ke kuee ia ma keia aina a ma Honolulu. Aole au i upu mua i ka nui a me ka ikaika o na hoino ia a me na kue ikaika la o ka’u mau palapala e ka poe kokua i ka hoohui aina iloko o Amerika Huipuia nei, eia wale no a hoea mai nei au ianei, ua loaa mai la la’u kekahi mau manao lehulehu i okioki ia mailoko mai o na nupepa lehulehu, a ua hoopiha ia au me na manao hoomakeaka i ka hoomaopopo ana iho ua kaukai nui loa ka poe hoohui aina o onei e like no hoi me ko lakou poeo Honolulu maluna o na hoopunipuni a me na wahahee a mf na hoinoino a me na hakukole me ka nele loa i na kahua o ka oiaio. “He mea oiaio no paha. e haawi ia kekahi wahi hnikala no kekahi poe i kaukai aku no ko iakou pomaikai o keia mua aku mamuli o kekahi mau hana pakaha, a lakou e hoomaopopo nei e iike me ko Honolulu poe e a« maoli mai nei, ua hauiehia a lilo i mea ole. Ua pau loa ka manaolana o ka poe kipi hookahuli aupuni no ka loaa ia lakou o ka hoohui aina. 0 ko lakou mau hoa o ka poai hookahi ma Amerika nei, he mea mau e hauiehope ana iakou i na mauawa a paa no ekolu a eha pule, a e hoomaopopo ana lakou iloko o ka manawa knponol ka mea i ae akea ia ma Honoiula mamua iho o ko’u haaiele ana aku ia laila. “ Ke hoomaopopo nei au, ke ulu nei oa m&nao pakaha iloko 0 keia aina e hoolilo i ke kumuhana hoohui aina i ninau pili i kela a me keia aoao kalai aupuni; aka, aole he poe hupo na alakai o ka aoao Kepuhalika, a 1 ka manawae waiho ia ai imna 0 ke akea ka hoike a Kuhina Bk>unt a me na hooia i hookahua ia ai, ke manaoio nei au, aole loa e noonoo hou aku ana ka poe Amenka maikai ia mea he hoohui aina. E hoike mai ana o Knhina Blount i na mea oiaio a pau e pili ana i keia kumuhana. He kanaka kupaa a makaukau oia i kamaaina loihi ma na hana nowelo; a oiai, aole 1 maopopo iau kona manao, aka, ua ike no nae au ua nienia ua nowek> piha oia me ka pau poooina meaa pau, ao kana mao mea oiaio e hoike mai ana, e lilo aoa i knmu no na kanaka Amenka a pao i kanu ia na manao hiwahiwa kiekie no ko lakou aina hanao • hoowahawaha ai i kwlewhi hana kipi i ohumu malu ia maIMiioaa imiepa a me na wa-

I haheo lapuxrale. a i boomau ia nai kona ku ana mnmuli o ia mau ano hana like. “ E nana aku ia Kuhīna Kiwini. ke poo hoi o ua mau hana kipi ia, ua olelo ae oia, ua pala ka hua-pea Hawaii. aka, o ka mea oiaio nae, aia mamuli 0 ka pala pono ole. uolaila, o ka hapanui laulaha o ka poe kupono i ke koho balota —na haI ole a rae na Hawaii pu—ke kue ikaika nei i ka hoohui aina, I a ke koi mau nei lakou i ka poai kipi e koho balota no ka ninau. he mea hoi na ua poai la 1 aa ole e hana. oial. ua hopohopo lakou. “ Ke olelo nei au, o kela hana kipi i hooko ia ai mamuli o j ke kokua 5a ana e na elau pu a me na pukuniahi Amerika, a hookahuli ai i ke Aupuni Aliiaimoku o kela j»aeinoku, ka mea hoi aole loa e oili ae ina aole o Kuhina Kivini i kono a paipai maoli aku me ka mohai , mua aku a hoopaa mua mamua ae o ka manawa i kona kokua | aku. ua hookahua ia maluna o na imiepa a me na hoopunipuni lapuwale, a ke hoike aku nei au i kekahi o ia mau mea. “ 0 Mr. Kakina ka mea e lawelawe nei ma ka iuoa o ka poe kipi ma Wasinetona i keia manawa, ua olelo ae oia ma i kana haiolelo iloko o ka Ahaolelo iloko o Okatoba i hala, e i ana, o na manao hopohopo no ka hoohui aina i manao wale ia ia manawa. he mau kohokoho kumu ole wale no ia; a oiai. o ka poai e hana pu ana me ia. ua like no ko lakou makee i ka noho Aliiaimoku o Hawaii, me ka poai e kue ana ia lakou ; a ua olelo hou ae oia, aole loa e hoohui mai o Araerika i kela mau paemoku ine ka ae ole o ka lahui a kue paha i ko iakou makemake, a aole loa kakou e I 7 ae aku i kekahi mana aupuni okoa e lawe ia mau paemoku, a ' aole loa hoi kakou e komo wale aku e kue i kona kulana mana Aliiaimoku, a o na manao hopohopo no ka hoohui aina, aohe kahua a me ke kumu. Ano, he mea oiaio, no kekahi mau mahina mamua aku o ia manawa, ua hiki aku o Mr: Kakina ma Wasinetona e kikeke maalea ana i ka manao o na kanaka kulana kiekie a me na luna aupuni no na mea e pili ana i ka hoohui aina, a e hooikaika ana hoi e hoopaa mua mai na Luna Ahaolelo Congress ia lakou iho no kana mau hana eleele o ka poholalo. “0 kekahi o na hoopunipuni poholalo ino loa a ka poai o Kakina ma, ua haku ia ua wahahee nei i kumu no ko lakou hookahuli ana i ke Aliiaimoku, oia no ka olelo ana, aia ma kana haiolelo imua o ka lehulehu e pili ana i ke kumukanawai, ua olelo ae oia penei: “ ‘Ua kaukolo ia au e hoopanee i ka haawi ana i ke kumukanawai no kekahi mau la pokole. £ hui a kuka pu au *ne kou Aha Kuhina, a mahope o ko oukou hoi ana aku no ko oukou mau home, a ke ike oukou, alaila, e lawe aku me ka maikai/ “O keia na huaolelo i oleioia na ke Aliiaimoku i hoopuka, wahi a ka wahaolelo o ka poai hoohui aina, oia ka nupepa Pacific Advertiser o lanuan 16, a ia manawa ua kalahea ia ka manao no ke Aliiaimoku e j hoao hou e kukala mai i knmu- I kanawai hou iloko o na la po-' kole, eia nae, ua kamailio oia ma ka olelo Hawaii, a o kela mau hnaoielo hoopnnipuni i olelo ia he unulā no kela haiolelo, oa kekahi ia o na hoaloha | pilipaa o Kakma, aka, eia me au he mau palapala i hooiaio ia mai e kekahi poe Hawaii koīkoi i hiki kino ae m» ke ano o lakou kekahi lalaoke komite e noi ana i kumnkanawai hou, u i lohe i na olelo a ke Aiiiai-

| moku. no ka mea, ia lakou oia i kamailio mai ai. •‘Ua hoohiki lakou. o kana mau olelo i hoopuka ai, penei no ia: “ 0 ka makemakeo ka lahui . i kumukanawai hou, aole he hiki ke hooko ia i keia manawa. no ka mea, aole i apono kou Aha Kuhina ia mea. nolaila. e hoi oukou a pau i ko oukou mau home me ka malama pono i ka maluhia, a i kekahi manawa kupono ma keia mua aku. e ! hooko ia aku ana no ko oukou makemake.’ 0 kela mau olelo wahahee a ka nuj>epa Advertiser. ua hoohana ia i mea e hoohuli ai i ka mahele o na haole a e manaoio ua manao maoli no ko Aliiaimuku e kipi- a e hai ae au, ua loaa maoli no he kulana koikoi I i kela hwpunipuui nui ia manawa ma Houolulu a me Wasinetona. E as« makamaka—o ka makamua kt*ia o kekaai palapala piha i na huike oiaio a keia aanaka loea. a e hoomuu aku aoa makou a pau ' pono. K ike ana kakou ika hoike :a o kekahi mau mea e poluea ai ;na paniu oka poai hoohui aina. Ma keia wahi e hoomau iaaku ana ka makou unuhi ana i keia mauao kamahao. Aole i pau.