Hawaii Holomua, Volume III, Number 234, 2 Iune 1893 — NA PONO LA WAIA O NA KANAKA MA NA KAI AUPUNI A ME NA KAI KONOHIKI [ARTICLE]

NA PONO LA WAIA O NA KANAKA MA NA KAI AUPUNI A ME NA KAI KONOHIKI

• E ka nupepa Hawaii Holomua, ke Olai-huh-honua nei n» moku; Aloha oe: — E ae mai ia’u i kahi kaawale o kino no keia manao a’u e hoonee aku nei imua ou. Mamuli o ko’u hoomaopopo ana i ka lehulehu launa ole o na ninau i loaa mai ia’u iloko o keia mau la pokole iho uei, mai ka la a'u i hoomaka ai e lawelawe Wka oihana loio, no na mea e pili ana i “Na Pono Lawaia o na Kanaka ma na Kai Aupuni a me na Kai Konohiki. ua hoalaia mai ko’u noonoo e hoike aku imu.i o ke akea, ua hiki i na kanaka e noho hoaaina ana maluna o kekahi ahupuaa a aina paha, he kai lawaia kona, ke heie e lawaia raa ua kai la, aole loa he mana o ke konohiki a o ka mea paha e noho hoolimalima ana raalalo o ua konohiki U, e h(X)kapu a papa i ua hoaaina la mai ka lawaia ana ma ua kai la, koe nae ke kii ana o ka hoaaina i ka i’a kapu a ke konohiki, ina nae ua hanaia kela hookapu ana e like me ka ke kanawai i kuhikuhi a i hoakaka mai ai. Ua hiki i ua hoaaina la ke lawaia ma ua kai la —koe ka i’a kapu a ke konohiki —a kuai aku i ka i’a i loaa iaia ma ia lawaia ana. O na pono a me na kuleana a ke kanawai i haawi ai i na konohiki ma ko lakou mau kai lawaia, oia no na p<>uo e ili a e loaa ana i na poe a lakou i hoolimalima aku ai i ko lakou mau kai lawaia; aole hiki i keia poe hoolim&Iima i na kai konohiki—e like paha me na Pake —ke hooi a&u i ko lakou mau pono a me na kuleaua ma ua mau kai la, iramua o na pono a me na kuleana i ioaa i ke konohiki noua ke kai lawaia. He oiaio nae, aole hiki i na kana ka na aina e ae a ahupuaa e ae paha, ke komo a lawaia ma na kai lawaia i pili i kekahi ahupuaa okoa a aina okoa aku hoi. Aole hoi he mana o na konohiki a o ka poe malalo o lakou. e hoope’a wale a kipaku, me ka limaikaika a limaikaika ole paha, i ka poe e lawaia ana ma na kai aupuni. oiai ua noa ia mau-kai i na kanaka a pau, e like me ka haawi ana a na kanawai e pili ana i na Pono Lawaia e ku nei i keia wa. A be pono kahiko loa keia i loaa i na kanaka o keia mau Paemoku. Noiaila, o ka poe a pau i huope'a wale ia a he mau hihia ko lakou malalo o na kai lawaia e ku nei i keia wa, ua makaukau au e haawi aku i na kokua ana e hiki ai k«

n&mii k<> l*kou m&u pooo ma ke kanawai. & e hooponopoooi* *i hoi na hana kanawai ole * kekahi ooe Pake em* nei in* hoolimalima malalo on* konohiki. malun* o na hoaaina oke ahupuaa nona ua kai konohiki la. Owau iho no me ka haahaa, J0SEPH M. PuKPOE. Keena Oihan* —Maluna *e o k* Hale Ai-na, mauka iho oka Hale Leta. Honolulu, lune 1. 1893.