Hawaii Holomua, Volume III, Number 207, 24 April 1893 — KA LA KAMAHAO O NA MOLEMONA. [ARTICLE]

KA LA KAMAHAO O NA MOLEMONA.

— I A'-4 H'iOĪ.AA IA .1 .V.4 0 KO LA - KOU HEIa U K A MAIIA 0 MA LOKO I’AAKAI. Loko Paakai, A|>erila 6. — lloko o ka pa ikaika ana a ke kikiao makani heleuluulu e pulumi ana i na kaupoku o na kauhale, e ulaa ana i na ululaau a rae kekahi raau poino liilii e ae i kauhola iho maloko o keia kulanakauhale i keia la, ua huolaa ia ka Heiau Malemona me na lawelawe eehia ano nui i kuluma ia Ekaleeia. O keia na hope loa o kanaha makahiki i hoomanawanui ia iloko o ka hana rae ka hooikaika, no ka mea ua hoomoe la ka pohaku kihi o keia haienani e Birigaraa lana raa ka la 6 o Aperila, 1853. He kanaiima tausani o na Poe Hemolele mai na Mokuaina a me na Panalaau mai a puni, a he lehulehu wale mai Eun>pa mai. ua » akoakoa ae e ike i na tnea e lawelawe ia ana. Ua hui ae lakou a ua hoomaopopo ia ke kilohana pookela o kona nani kamahao Kukahi, a he mea i kanalua ia. me he la. aole loa i ike u kona like mamua ae nei maloko o Amenka. Ua halawai pu aku ke kmo i aahu nani ia o ka Misionari me ke kanaka mahiai o Saua Keoki, a ua lokahi like ko lak<>u mau ulumahiehie a pau no na hana o ka la NA OIHANA I LAWEI.AWE IA MA KAHI MALU. 0 na oihana i lawelawe ia i keia la, ua malama ia iloko o ke Keena Nui o ka Heiau, a ua malama ia me ka malu. 0 na ‘‘Kanekila hoomaluka” wahi a Birigama lana e olelo ai, aole lakou i ae ia e hoopaumaele aku i ua hale hemolele nei mamuli o ko lakou hele ana aku malaila. Aole no i maopopo kt ano o na mea i lawelawe ia, koe wale no. ua haawi ae o Peresidena Woodruff he pule loihi. a he mau himeni kakaikahi i haku ia no ia manawa, ua mele ia. 0 na oihana e hoomau ia aku ana no elua manawa i kela a me keia la a hiki i ka la 18, i hiki ai ke ike na hoahanau a pau i loaa ke kulana naaikai. O ka poe Molemona wale no ke ae ia e komo iloko o ka H*ūau. me ka lawe pu aku o kela a me keia pakahi o lakou i palapala hooiaio uo kona maemae mai k ma Bih»pa j mai O ka haumana. Hemolele e noho aie ana no kona auhau Ekalegia. aole no oia e komo aku ileko o ka Heiau, ina no be mau lauaani kana i hoahu ai no ke kukulu ia ana. He kuahana kauoha keia aole loa e kapaa a hoopau ia. He roia oo ko ka Ekalcsia e hookopu kela a me keia hoahanau i hookahi hapaumi o kona loa “no ka Haku,” pela ka mea i oleloia. O na hiona makahehi o loko e

| ka Heiau, he nui a lehuiehu e lawa ai ke kupono no kela ame keia mea Hemolele e h-<abu hou aku i mau daia hou no ka hookaa ana i . kona koena i ka Heiau i loa» ai hoi iaia ke kuleana e hehi ai maloko aku o ka ipuka o ua haie laahia nei. Hookahi nmn nui, ua Kaa loa mawaho aku oka mea hiki ke n<x>haiike ia, oia no ka oi aku o sa nani kamahao lua<>le iloko oka ! hale holookoa. • 0na hoonani o inna a me na aoao, he kiiohann n<>ht-.i o ka luila | o na waihooiuu ii*eoie; o kona { mau kaupoku kamahao, heahaawi- : na ka ike ana i kup. n> a i kauiike ho; ka auhao aua me ka heie kaa- | puni ana ika honoa. Ma kekahi ; mau kuono hapa-po«i ma ka aoao ! hikina a i kiekie kupom hoi e ike fH>no ia akn ai me ka maikai e kau ana kekahi mau kii nani elua —o kekahi e hoike mai ana i ka pun o Komora, a o kekahi o A>iimu. Ona huihui kukui, oia no kekahi o na mea i hana ia e ka ike a me na lima o ke kanaka me ka maiau nui a me ke akamai kiekie loa; ua uhi ia Ka papahele me na uhi nani loa, a o na lako o loko. oia no ka oi o ka nani a me ka nani i ike ia ma Amerika. 0 ke ano o na waihooluu o na aoao, he hauliuli. a o na hiona ke hui pu ae roe ko na waihooluu o na pou-koo Helene e ku hooi ani ana raa na aoao, he mea e ka nani a me ke kamahao. KA HOOMAKAMUA ANA O KKIA Kl Ml - HA.NA. Ua komo aku la na Molemona Paionia iloko o na kualono o Loko Paakai Kamahao ma ka ia 24 o luiai, 1847, ua hele mai lakou mai Xauvoo mai, Hinoi. Mahope koke iho o ke ana ia ana o ke kahua, ua poioai aku la o B ; rigania lana he eono o kona mau hoakuka c kaahele pu aku me ia ma ua poai o ke kahua hoomoana. 0 ka iakou mau hōoikaika ana. ka nui o ka iiihune a me ka poino ana o ke ola o kekahi mau haneri o ko lakou heluna oiai ma ka huakai o ka hoomanawanui i hele mai ai, ua palaka ia a hoomanao ole ia mamuli o ka iakou uiau mea i kaukai a i manaolana aku ai me ke ohohia iioko o ka manawa e hiki mai ana. Iloko o ka manawa a Birieama iana a me kona mau hookuka i hele aku ai raa na poai o ko 1 '■ )■] mau kahna. aia hoi, ua ku koke iho la ko lakou Poo Kiekie oia hoi o Birigama lana. a huli ae la ia lakou e ukali ana iaia. ua pane mai la oia. me ka uhau ana iho i ka ilihonua me koua kon» k<x>k<x)—“Maanei e ku ai ka Heiau o ko kakou Haku.” wahi aua. He aneane eono inakahiki i hala ae mamua o ka hoao ia ana o kekahi mea e hooko i keia mau oielo. A be eanaha makahiki piha i hila hope ae nei i keia ia, i hoomoe ia ai ka pohaku kihi o keia ha.e kamahao imua o na laueani Kanaka. He kanakolu-kumamaiwa makahiki i haia ho{>e ae nei i hoonohe ia ai ka pohaku hope loa o iuoa loa imua o na nmi tau8ani kanaka. Aole i p »u.