Hawaii Holomua, Volume III, Number 175, 9 March 1893 — NA NIU OLOHAKA O KA LALAU. [ARTICLE]

NA NIU OLOHAKA O KA LALAU.

HOKAI UA KELA IKE OLK 1 KE KU-HOE. 0 NOULIKI KA iHU O HUHEWA KE AWA. Ke olelo mai nei na niu olohaka eluaeuoho iunakumakaia nei no keia wahi pepa a ka poai kuaiaina, oia hoi na Iosepa e!ua, ua piha loa ia ka makou i ke kuhihewa a ke alakai lalau nei ia oukou ewe o ka aina ma na mea e pili ana i kela manao a makou i hoopuka aku ai e pili ana i kela palapala a ke Kuhina Foster o Amerika i keKuhina Kivini e noho nei raa Hawaii nei. 1 ko makou heluhelu ana iho i keia manao o ua loaaipa Esau ma nei, ua komo iho ka manao minamina i ka hoomaopopo aku i ka laweauwanahele ia e na uhane ilaimonio o ke kumakaia i ka lahui a me ko laua aina hanau. no ka mea, ua puana maoli mai uo ke kaona o ka laua mau olelo i na hiona e like me keia: “Ua lilo ko maua mau kino a me ko maua mau uhane (ke manao nei uae makou, he mau kiuo hehena wale :;o ko keia mau Alopeka. aole o laua uhane) i ke kuai ia, a aia maua mahope o na apana dala no ke kuinakaia i ka lahui Hawaii a me ke kuai a boolilo loa i keia Paemoku. He mea hiki ole loa ke hoohewahewa ia keia mamuli o ko laua lili i ka oiaio o ka makou mea i kamailio ai e iike me ke kaona o ua palapalanei a Foster. Aka. aole no laua ka makou kamailio. aka, no ko makou alakai hewa ia oukou e na makawaka a me ka ole. Ke olelo mai nei ua nau Iosaepa nei “aole loa o Mr. Foster i olelo mai ma kela palapala ua heaheien loa io” Eia ka huaolelo hope loa a ke Kuhina i hoopuka mai ai ma ka mahele mua o kana palapala epili ana i ua mau hana nei a ke Kuhina Kiwini— disavowed .” Ua ike no anei olua e aa o losaipa ma i ke ano o keia huaolelo? He mea maopopo aole e ike ka lolokaa, a ,ia makou e hoakaka aku. uDisnroiced — <lisoicnfi1 .” Hi>ole ia mai —oia hoi aole i ae ia—aole i makeinakeia. E hoomanao kakou e na makanmka, he kulana nui a koikoi ko ke Kuhina Kiwini ma Hawaii nei, a ua manaoia a ua hilinai ia e iawelawe ana oia i kana mau hana a pau me ka pono a me ka ewaewa ole ma ka inoa o ke aupum o Amerika, i hiki ai ia aupuni ke ae mai a ke makemake mai a apono mai. A i ka manawa a ua aupuni !a e hoole mai ai a e makemake ole ai a e apono ole ai, aole anei ia o ke ano ahewa nni loa, mamuli o ke kulana o ka oihana a me ke ano o ka hana i hana ia? Ua kakaolelo hoopau manawa : mai ua mau kumakaia nei ma ka olelo aua, “aole loa i keiikea iki mai ' 0 8tevens i kekahi wahi mea iki a ke | Aupuni Kuikawa e lawelawe nei.” : Ua olelo anei makou pela? Me ko makou ike no o ke kulana aupuni ia ana i kokua ai. e hiki anei ia makou ke olelo ae ua kfakea oia? Aka, ua olelo makou ua keakeaoia 1 ke Aupuni Hawaiil A o ke aupuni hea ia? O ke aupuni Hawaii Kuikawa auei ia? Aoie anei o ke aupuni makua ia? A nehea na olelo a ke Kuhina Foster e pili ana i ka inoa o ke aupuni ana i kamailio mai maloko o kela leta ma ka mahelee kamailio ia nei? Penei na olelo: “Goverment of the Hawaiian lslands ” Ma ka unuhi ana— ‘ Aupuni o ko Hawaii Pae3103.'’ A o ke aupuni heaia? Aole ia o ke aupuni huikatca o ko ’Hawaii Paeaina. Aka, o ke aupuni ia o ke Aliiaimoka. Ina i ka-

kau iho ke Kuhina Foeter e like me ka Feresidena S. B. Dole e kakauinoa nei i k*>na kulana ma na Kanawai i aponoia e £eaupunihou, a olelo iho—“Peov?ional Government of ihe Hawaiian Islands." alaila. e maopopo ana o “ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina” ke kulana aupuni ka mea i man&o ia. aka, aole nae pela. Nolaila. e hoomaopopo iho ana | na makamaka. o na hoolilo aina o ke Kuokoa kai lalau a huhewa. Ke , kuhihewa nei laua po ke “Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina" ke kumuhana o ka palapala a ke Kuhina Foster ma kahi e kamailio ia nei, aka, o ka oiaio maoii no, no ke “Aupuni o ko Hawaii Paeaina’’ aole Knikaiea i olelo ia. He okoa loa ke ano, he okoa na hana a ua ! okoa ka inoa o ke aupuni hou, mai I ke Aupunio ko Hawaii Paeaina, ke Auponi hoi oke Aliiaimoku, ke ; Aupuni kumu o Hawaii nei. He uui no na wahi e hiki ai ke pani ia ka waha o keia mau aia. aka, no kahi manawa aku paha ia 0ka mea maopopo loa nae—he mau hipa eleele keia, a ma kahi o ia puulu hookahi malaila no laua e hookae mai nei. Kupanaha nj paha—he iwakalua ko kahi ika oihana kakau nupepa —huhewa no nae —a he iwakalua no paha ko kahi i iini ai i ka loea hemolele o ka Buke Nui a hele hewa iho la no. Kupanaha no na hana a ke Akua 1 kahi manawa.