Hawaii Holomua, Volume III, Number 9, 25 February 1893 — KA HUAKAI POKOLE A KO MAKOU KAKAUOLELO NO NA WAIEHA. [ARTICLE]
KA HUAKAI POKOLE A KO MAKOU KAKAUOLELO NO NA WAIEHA.
IMamuli o ko makou ake nui e ooholomua i* ka kakou nupepa ka 1 Iawaii Hoi.omi'a, ka Puauniahi o teia mau la e kani nakolokolo nei ' waena o na kaiaulu o Haw&ii, ka ihailono wiwo ole boi nana e hoike 1 mau nei i ka lamaku o ka oiaio no te kulana oko kakou Aupuni ilo- i to o keia mau ia pilihua o ka pioho ana o ke Aliimoku t me ka U.aliui ilawaii, a o ka nupepa hoo- 1 (aahi wale iho no hoi kei a ,,. ; i mana e rula a e hoonaueue mau nei , p na puuwai o ka jmx- pakaha aina; i ; ia nolaila. ua hoio aku oia e hui a e launa me ko makou lehulehu o ka iaina i ka lihihhi o ka pua Lilia a e k> mau ia nei me ka mahiehie penei: | **Kuu pua Lilia la i Wailuku Ua inu i ka wai o lao Ua ao kaua e ka Inuwai Ua hoike mai eka Hoi.omi a,” i lua lawe pu aku oia me kekahi o ka [makou mau nupepa Puka la i piha kuliu i na uuhou; a ua hoolaua ia , ilia naau luuluu oko na Nawaieha linau Mukuainana Aloha Aina a Aloha Alii no hoi me ke ohohia Inui. K i Hl'akai Moana. l'a kau iho la ia maluna o Kinau |no ka aina malu a ke ao, a o Na- ■ • i wai hoi a Kha, ma ka hora 2 auina | [la oka P oalua, Feberuari 14, he | muikai ke ani ana a ke kolonahe ; makani makai mai; a e oni malie I ana na aui nalu, a e haulani ana na | | kue-hao o ua alahaka aumoana la. nana iho no hoi i ua Aliiwanine au ' I kai la: “Muikai Kauai i ka malie Malino ke kai i Honokalani.” la makou makai aku o ka hale ; kukui. huli mai 1& nana ia uka, e hii ia a« ana ke Kulanakauhale alii I e ke ao opua, hu mai la ke aloha i na keiki paahana oniu melala a me kuu Kahikina Kelekona waipahe. Kalele iho la ko'u mau maka i ■ ka hainaka a’u i palulu ae ai. a “kulu iho la ka waimaka uwe ka opua. Kaalo ae la ma ke alo iho o ' ka b>e hole, a ike iho la i na aui ale a kela ui kaulana i keha ae ai, 1 . penei: “Aia i Leahi Kaimana Hila Ka hokua o ka ale kai Mamala, Malama iho oe i ka Boe Bele O ili kaua i ka Boe Hole.” I keia wa i kuu pau aku ai ka w iliki i ka ikaika hoohana o ka mahu, a ua ike pu ia iho la k& oni 1 o ua alanui moana la. Aole i emo, maalo ana mahope ka lae o Laeahi, a Ke nana iho, me he liu kakele la i ka ua mea o ka | holo launa ole. Hor& 6 p.m. }»aha, kaalo ana ko Kiahoomauao a kela ui o Kona i I uo iho ai i kana manai; A ka iae o Kalaau Pau ka pono a Kakina. K a hopipi ana ke kukui o k& hale kukui, oiai e liula ana no, a e holoholo m&i ana no hoi kanaka me ; ke kiani aua mai ia makou, me he la ua eehia lakou ia makou i kaalo &e ai. I ka aneane ana i ka hora 10 o k* po, ua ku aku la makou i LaU&ina, ia makou nae i hookokok® iki aku ai, ua ike koliuliu ia aku la ka weli mai o na kukui iluna o ka ilikai me he mvu hoku daimaua la e olino ana i ka omauma o ka Khakoni. Aole i emo iho, hoala koke ia ku la ko uka poe e ke oeoe o ka mokuahi Kioeu, ke wawalo la kona leo na pe’a o ke kulanakaohale. H® mau minule pokole ku ibo la ka moku. Aoht ike pono ik aku o ka nani o ke kulanakauhale no ka P°®leele, a aohe no e hiki ke ike aku ke kamahele pehea la ia e hiki ai ke haawi aku i na akena ana i ka
nani o ke ko heu ole o Lahaina, 1 oiai he haha poele ka aina. Aole i liu iho ia ku ana, halawai mai la ko makoo ike me kekahi huakai kukui e kai lalani hele ae ana mauka me na leo buro e hauwalaau ana; ai ko makou ninau ana aKU, ua hoike ia mai la ia makou, no ka Makua Kpikopo hou ia mau hoohiwahiwa ana. Aohe i liuliu iho mahope o ia mau leo hauwawa, kauluwela ana ke kai i na kukui o ka waapa, e hii mai ana i ua makua uhane la i noluna o ke Kinau no na Waieha. I 1 ka hora 12 o ia po ua ku aau la makou i Maalaea iloko u ka lai ma- , lie oka makani, ke kai ame ke kalae maikai o na lani. No Nawaieha. i I I loa no a kau i ka aina, ua ha- : Inwai mua mai la ke kamahele me na kalaiwa kaa waipahe o Mr. Manuel Hoaa o Wailuku. kau ae la maluna o ke kaa, o ka pahu hopu 0 Wailuku, nana iho ia la i kahi kalaiwa : “Oki pau ka hana i kahi kalaiwa Ke kulai noa kikiipau I alawa iho au ma ka aoao Pua ka uwahi Manuokekula.” Hawaii Holomua la hikimai. 1 ke kakahiaka ae o ka Poakolu, ua pahola ae la ka lono mamuli o na hoolaha i kau.ia ma na alanui. e hoike ana: Eia iho na nuhou ho- . pe loa ma ka Hawaii Holomi a Puka La o ka la 10 a me 14 o Feberuari ma ka lima o ke Kakau- ■ o'elo o ua nupepa la.. Nui ke ohohia o na Makaamana Hawaii i ke Aliiaimokn. a e hoo manao ia, mamua ae o ka haalele ana’ku o ka mea kakau ia Nawaieha, ua pau loa i ka lilo ma Wailuku a me Waihee na nupepa. Aua lehulehu na kauoha nupepa i loaa hou mai ma ka lima o ka mea kakau me ke kuehu pu ia mai o ka lehu o kapuahi. Hele ka wai hele ka ala. Aole e hiki i ka mea Kakau ke kaohi iho i kona pahola ana aku i ka hoomaikai kiekie i na hookipa a manuunuu wale i konoia mai iaia, » oia kana e hoike aku nei imua o 1ke akea i ka nui o kona aie i na leo heahea i p&’e mai imua ona ma na mea pili i ko ke kino, a o ka oi loa aku hoi ma na mea e pili aua i ka nupepa Hawaii Holomua, ka Ahailono wiwo ole nana e hoike nei i ka lamaku o ke Aloha Aina, Aloha i ke Aliiaimoku a me ka Lahui Hawaii. Ano ia kumu ua haawi mai la na poe no lakou na inoa mal&lo iho nei i ka lakou mau kokua aua penei: Mr». Wilkina $2; Mr. Ekela $2; Mr. Huaa 12; Peter $2; Lazaro 12; , S. Ekela $1; Kahaleiwi $1; Uune | II; M. P. Waiwaiole II; Mose Ke1 ohokalole I .50c; Kahuena I .50c; Kahele ll; Sol. Papu 11; Kaawa II; Maolioli II; W. K. Waikoloa 11; M. Kealohall; D. Kahaulelio ; 11; Henrv N. Birch 11; Lilia Akana II; A. N. Kepoikai 11; J. C. : Long |l; T. J. McLaughhn 11; Jno, Joiner $1: S. E. Kaleikau 11; J % * Oaniela 11; Namakaokala II; Piipii 11: J. Kapu 13; Enos <k Co., 19; S. K. Kahana 112; W. K. Kanakaokai 110; Jno. Hiehailaonll; ame na kauoha nupepa e iho a lehulehu wale. Na Luka o ka Hawaii Holomua. He eiua no Luna nui o ka nupepa ma Nawaieha; no ka apana o Wailuku o Mr. W. K. Kanakaokai, a uo Waihee, o Mr. S. K. Kahana. He mau iuna pihaeleu keia ma ka laua mau hana, a ua pomaikai n\aoli ka Holoml a i ka loaa ana o na kanak* e like me ko lakou ano, mamuli o ko laua mikimiki, heahea kanakamakua a hoopono ma ka oihana. K hoomanao ia aia maiuna o olua ka hiiina- o ke Kakaaolelo oka kakou hiwahiwa ma ia mau apana.
\ Na Keiii Lalawai o Nawaieha. He oia mau no ke Ahi o Wailuku me Jno. Ricb&rdaon a like me ko laua ano mau Pela iho no hoi me na Lunakanawai waipahe A. N. ; Kepoikai, Wm. Daniels, a malaila pu ae no hoi na lunakauawai D. j Kahaulelio, M. Kealoha a me Jno. j Kalama, Esq., o ka ua Ukiu. He . mau hihia ka na Loio a pau imua o ka Aha Kaapuni e noho ana ia mau la, a ua malama la ka maluhia o na hana o ka Aha e k& Hope ; Luna Makai hou C. J. Long, £sq. | | 0 keia mau Keonimani a pau. ua haawi pakahi mai lakou i ka lakou mau makana no ka “Hawaii Holomua” me ke ohohia. Na Keiki Kalaiwa Kaa oNawai- 1 EHA. E like no hoi me ke ano mau e : ike ia nei o na Kalaiwa Kaa o ke Kulanakauhale Alii. pela no hoi me na Kalaiwa Kaa o Nawaieha, ; ka eleu no ma ka laKou hana, hu ka makani ke holoae, pu-a ka uwa- 1 hi i ka piina a ir.e ka ihona, i hakalia no i ke kauoha, o ke oki aku la no ia o ke kai holu u Kahului ka : pahu hopu. Ma ka Haek Stand o Manuel Ros9, ua like flo ke kakani o ke lelepone no na kauoha kaa e like no me kekahi ona Haek Stand | o Honolulu nei. a ua hi-okoia aku j na kauoha me ka eleu hoohana ana a Mr. Manuel Ross Jr., me Joaqoin Dutro Jr. A oia ka ke kamahele e noi nei i na malihini kaahele e kipa ana ma Wailuku, mai poina i ka ike ana aku i keia mau opio a ka waipahe a me ka oluolu, ua hiki ia laua ke malama i na mea a pau, a 1 ke hooko koke hoi i na kauoha. Na Ekalesia Hoolepope o WaīluKU A ME WaIHEE. He ulumahiehie na hana a keia mau Ekaleeia iloko o keia jnau la. 0 ka Ekaleeia o Wailuku, aia noia malalo o ka noho kahu ana a Rev. S. Kapu, a o ka Ekalesia hoi o Waihee, aia no ia malalo oka noho Kahu ana a Rev O. Nawahine. Ma Wailuku, he mt>lama mau ia no na halawai haipuie e like no me ka mau e ike ia nei iwaena o na Ekaleaia Karisiano. e noi aua i ko ke Akua lokomaikai e aloha mai i ka lahuikanaka i hoopilikiaia ma i ke kino. A ma na mea pili i ko ka Uhane, aolei loheia na manao kalai-aupuni ma ko lakou hale laa, e like me ko ! Honolulu e ike ia nei. Ma Waihee. ua alakai ia no na hana haipule e like no me ko Wailuku a u& nui ke ohohia o na hoahauau; aole . no hoi i lohe ia na manao kalai aupuni malokoma napaia oko lakou Heiau Hoomana. Ke malama mau nei ia Ekaleaia 1 anaina haipule ma na Poalima a pmi no ka Lahuikanaka Hawaii a me ko lakou Moiwahiue. Ua ho*maopopoia m&i ka mea kakau, ua nui loa kekaumaha o nn hoahanau o keia maū Ekaleaia i ko lakou lohe ana, aia na makua o ka pono a me na mamo iho a lakou iloko o na hana kue i na hana Kanaiano, mamuli o ko lakou komo ana iloko o na hana kokua e hookahuli i ka Moiwahine. me ko lakou pwa hele ana i na pu ki kanaka, a ke pule nui la lakou no keia poe, e uoi ikaika ana i ke Akua Mana Loa, e aloha iho ia lakou. no ka mea, aole lakou i ike i ka lakou mea i hana nui ai, a e kala iho i ko lakou mau hewa. Kk Kulana o xa Poola o Nawaicua. E like no me ka hoomanawanui 0 na Poola o ke kulanakauhale alii uei, pela no hoi kela poe e alo aua 1 ke auu me ke koekoe, ka wela o ka la a me ke anu a ke kehau, aka. e hoomanaoia, o ka uku b.ma ia o ko Honolulu nei poe he mahuahua a o ko kela poe he uuko loa. Ua hai ia mai i ke kamahele, oa emi loa iho kahi oku haoa o ua poe la Uoko o keia mau la hune o ka aina, aloha no la mau makaainana o ke
Aiiiaimoku. E wili ana noi ke ko o na Halewili i ke ao a me ka po. a pela ka mea kakau i hoomanao ae ai i kekahi o na mele kaulana a i ka poe Holokahiki, penei: “Huna wale no ka leo o ke Ka- | [pena Puhipuhi ahi ka hana i ka Ma[lamamoku Akipalo ka ma-ke ua ikea ka ia Lele>go na boti pau loa i ke kai Kuku-pa'u iho la na sela i ka [pulu-heke. Aole i pau. —