Hawaii Holomua, Volume III, Number 8, 18 Pepeluali 1893 — ALAKAI HEWAIA NA NUPEPA O KAPALAKIKO. [ARTICLE]

ALAKAI HEWAIA NA NUPEPA O KAPALAKIKO.

KA LEO, KA LEO 0IAKOEA, 0 | NA LIMA, NA LIHA NO EKAU. Hoiooinoia ka Lahui Hawaii. HAPAIMEMEUE KA KlPl HOOKAHUU AUPUKI 1A LAKOU IHO. — Make pāha aaanei ka Mooloa i ka MoopoKo. -— — -A. EEIA. • i I Alakai Hewaia. He mea maooopo loa me ke ku- . mu kanalua ole iho, ua alakai hewa ia na nupepa a me ka manao maikai o kekahi huina nui o na j kanaka Amenka e kekahi mea a e ' kekahi poe paha no ke kulana a me na mea i hanaia ma Hawaii nei e pili ana i ka hookahuli aupuni. ; He mea no hoi o ke.a mau kuhikuhi lalau a alakai hewa, aole i hana ia e kekahi mea a mau mea pana me ka manao maikai a makemake e hnike i ka mea oiaioa ' pololei. Ua piha na nupepa o Kaleponi me na manao ohohia me ke konn aku i ke aupuni e ae Koke mai e hoohui ia aku o Hawaii nei. A o ke kahua nui o ko lakou ma- ; nao ana pela, oia no— wahi a lakou 1 —“o ke noi ana aku nei o ka lahui holookoa o Hawaii nei la Amerika e hoohui aku.” A wahi hoi a kekahi kanaka kulana koikoi i hoike ae ai i kona manao—oia o Uitt, he Hoa no ka Ahaolelo nui mai ka mokuaina mai o Ilinoi, a o ke alakai hoi o ka aoao Hepuhalika iloko o ka Hale no na mea pili i ko na aina e, j>enei kekahi mau mamala olelo ana i hoopuka ae ai; “0 keia iahuikanaka, ke hele mai nei io kakou nei me ke kumuhana e hoohuiio, me keia aina a ke manao nei au he mea pono e hookomo ia mai lakou. He haawina keia ina e haule ana no ka wa mua loa, malia paha aole loa e hoea hou mai ana, a he mea pooo e lawe ia kei» manawa kupono i loaa. * * *” Nolaila, m» keia mau mamala olelo, aia kkou malalo o ka manao i kuhihewa mamuli o na alakai hewa a hoike koopunipnni ia o ka lahui Hawaii holookoa keia e noi aku nei e hoohoi aina. Aka, o oa hana n ia aoo, aole loaje lanakila, a me be la. i Sreta )a a kakou e kamailio nei no ko lakoa kuhihewa mamuli o ka hoppnnipuni ia, na loaa aku la ia lakou ka meaoiaio, a ua hoopau ia takou kuhihewa, a oa ua apuka la « na manao ioo peHyūj> **0 ka Lao, <|la £m noo lakoha, ika • ka lima •,i ' ;.T v — ' •Maloko o ka ooMlpHmmoIe o Kapalakikok o ka h» o Ianoari, i atLk % ko f MhA JBkJUalR>«k. K Knw ' — — —‘ ■ Kkm. l B-wiflta «KMo

| nei i haku, aka. ma ka hoomaopo- i I po maoli ana iho nae, e īke ia ana j no oa helehelena o kekahi mau I ae i miki aku nei oo 'Vaainetona—a oia ka makou e olelo ! oei— O ka ieo, o ka leo no lakohe,! ! aka, o ka hma, o ka lima o Ekau. n i Ma na mea a pau e pili ana i ka aoao o ke Aliiaimoku a me na ka- ■ naka Hawaii. ua hapala ia me ka lepo a ua lei ia me ka ooi o ke kakalioa, e like me ko ka Haku kumakaia ia ana. £ bou ana kekahi me ke o hao kila i km aoeo o Hawaii. e kulai ana kahi ilalo, e peku anakahi, ae kuha ana kahi i na maka, a aohe mea ino ole no ka aoao o ka Hawaii—be ino o loko. he ino o waho, be ino mailuoa a lalo a he lapuwale ma ke kulana, na hana a ma na ano a pau. Nani Wale 1&. m Aka. i ka huli au» ae a heluhalu | iho i ka moolelu o ka aoao kipi hookahuli aupuni, he nani mol&le I maik&i wale no, aohe puu aohe kee, ; 'ūa vaniki ia a hinuhinu a ua lei | ia me na lei pua rose i awili ia me ke kilohana tubarose onaona. fle pono wale no, be maikai wale no, ; I he nani wale no, hc hemolele Wale 00 a he kiiohana kahikolu wale no : ua tnau hana nei. 0 ka oi loaaku nae o ka pamuu a me ka helupapa 1 ka hanohano, ke kina ole, ka hana pono n.e ka ewaewa ole, oia no ka moolelo i hakuia no kela me j keia pakahi o na lala o ua Aupuni Kuikawa nei. Kahi Kapeua Mahaoi. I . I Ua hoike ae ua mau Komiaina nei i ko lakou mau manao, a o kahi Kapena mahaoi kekahi o Ka- > Iaudine, e helupapa ana i ka nui o ko lakou pilikia a me ka poiuo mamuli o ke auo o ka hookele ia ana o ke aupuni o ke Aliiaimoku a me j na hana a ka ahaolelo a me ka la- i hui 4awaii, me ka hoakaka hoo- > nuinui i na kumu o ko lakou kipi hoo : " huli aupuui ana. Aole no hoi i hoopoina ia na hana a ke Komisiua Amenka, ua hoomakaukau ia me ka noeau a me ka maalea : lua ole, aohe wahi a ka noonoo e hoohalahala iho ai i kau a mea o ka palahinu. 0 keia ke ano nui o ua manao nei, a he ui he ninau ka makou—no kela nupepa ponoi anei ia manao? Ke puana hou ae nei makou —“O ka leo, o ka leo no o lakoha, aka. o ka lima, o ka lima o Ekau.” Na Manao o na Lala o ke Komisina. Ua hoike pakahi ae kela a me keia o na Komiama i ko lakou maoao (me na hiohiona nae hookahi no mea nana i haku a kakau) e olelo ana o ka hoohui aina wale no ka mea i makemake ia. O ke ano nui nae o na olelo, oia no ke kuleana e hoohui ia keia Paemokn me Amerika, mamuli o ka hookuonoono ia ana o na waiwai s me na kuleanao ka poe Ameriks ma Hawaii nei. Ma kekahi mau mahele nae o na hoakaka manao a ua “Ekau” nei no lakou iho, he mau mamala no kekahi i pili i kahi o kakou na kanaka Hawaii e kue a e apono ole ai, a be mau wahi no hol kekahi e ike iho ai, aole no ka i iele loa ka hanu o ka manaolana no Hawaii, a oia mau maheie ka makou e lawe mai nei penei: Make paha auanei ka Mooloa i ka Moopoko. Ma kehahi mahele o na olelo a ua Etafl nei no Kakina, ua olelo ia ua pane ae ua o Kakina penei; “No na mea e pili ana i ka hoohui aina, na hoike maopopo ia ma ke kuahaua a ke Anpuoi Knikawa ke kulaoa o ka hapanni. O na manao Anpnni e pan eku nei ma HonoInlu, koe wale no o Enehuu a me lanana, oa ike ae lakou i ke kulana hou iloko o na hexm he 98 a ua hooia mai i ko lakou kakoo.” Ka keia, e ike ia ai» «akee iho o Enel&ni a me lapa&a mailoko as o na Mana Aupuni apātt r no ke kah ana a maopopomai kolaua Aoponi popoi mai K« maaao iW Mt makahi i hoakakno i ka poapoaholu. Eia ka Waik>-“0 ka hoolele ia ana mai o ua koa mailma mai o ka moknkaaa Ameiika, oa hana palo an» aka I k» alo ana. mal o ka lahnikanaka.moolL Aoimanoea* • ana i kekuianakoa wale no _ a . ■ r-:a . » m mk,** 01 nM ki is u Ut iiii M«o * 7 ’ ■ ’' U . I

i hoao ia, a i hoopoino ii paha. Aka, o km oimio maolū om ike Im- ’ koo i ko Imkoa emwmliwmli, m um mikiwiki km nwe i liiom kokom Km .Mmsedenm:—‘O ke Koia'sI u m » Beritmnim wale no km mem i koe mole | i me i ke Aupuni Koikmwm. Aoiv oom kue i km mem i manmo ia. mkm, | I mole oim i mmkemmke e hoopmm i | konm Aupuni oo kmkmhi mem mnm e j mpono ai i nm mem i hmnm im m nnomoia. 0 Jmme« Hmv Wodehouse ■ ke Komieinm, m um noho oim ma , ■ Umwmii no 30 mmkahiki m oL” E hoomaopono im mnm mi keim. um kmnmnuhm io no ka Lionm, mole ! hoi i makemmke e ae 'wmle aku i nm • koi m rae nm mmli m km poe e mke mnm e mlakmi imim e Uke me ko lakon I makemake iho, m he wahi moo hio- ! nm. eim no ua Linnm nei me Hawmii. Kale Kamka:—“Aohe man ult:ku i a haunaele ma ka momo o ka iehn- , lehu e hke me ke ano maa o na hmj unaele kipi. Aole loa o’u maua» ua hoopilikia ia kekahi ola, koe wale no paha kela kanaka i ki ia ai i ka pu, a malia paha o ke ki ia ana o kela pu ke kumu i maluhia i ai mahope iho. I ka manawa i lohe ia ai ke kaui o kela pu, ua kauliiiii a nalowale na kanaka maoli. • * , He oiaio anei keia? Ke olelo nei j o Waila a me Masedena mamuli o ka pilikia o ke ola a me na wmiwai, oia wale no ke kumu i le!e mai ai o na koa o ka manuwa, nka, ke ; hoole aku nei hoi o Kanka, aole oiaio o ia mau wahahee, ak ». o ka j oiaio maeli, aole loa he ola i hoopi- | likia ia, koe wale no kela mmkai uia o Leialoha i ki powa ia ai i ka pu 1 oiai oia e hooko ana i kana apann hana maialo o na kauoha a me ke kananai o ka ama. Akuhi n>> hoi kakou a hoomaopopo, aia ka i ka mamiwu i kani ai kela pu, ua pan kanaka i ka holo, o keia wahmhee nui no keia, a o kakou no a pau nn hoike no iu mea. O ka oiaio, aiu i | ka manawu i lohe ia mai ai ua kn 0 Leialoha i ka pu. ua hookeke koke ae lu na kanaka ma kealnnui Kaleua. mai ke alanui Nuuunu aku a hoea i ke alanui Papu; ua h >Io ae la ke anu maeele o ka inaina iloko o ko lakou mau puuwai no keia hana. aka, na ku leo o ko kv kou Aiiiaimoku i hoomaalili mni e 1 mai ana —i nui ke aho. e hoomanuwaiiui a e malama i ka maluhia. Aole no ka uakau a no ka wiwo wale—he wahahee ia. Ka Kukela:—“Ua 'Mike loa na hakoko ana i kau mai iloko o ko makou poholima e like me na kanaKa o ka Hema. Ua hakoko makou ma ka aoao o ke Aupuni no ke I kanaka ilikeokeo kue i ka iiieleele. Ua koi makou i Aupuni no ke kanaka ilikeokeo, no km mea, o na kanaka ilikeokeo na kanaka waiwai dala o ka aina, ka poe uku auhau. a o ka poe hoi no lakou na waiwai e maiama maluhia ia.” * * * “0 na kanaka Hawaii, ua like lakou me na apana laau e lanm hele ana, e holo anm Imkou ma na wahi a pau a ke au e ko ai. O ka poai e lanmkilm anm e loam ana im lakou ua poe la. A he mem oi aku no hoi kahi, ke manaoio nei au o ka hapanui o na kmnakm mmoli o -um moku; uni, e kmli mmlie ana no Imkou no km hopeea, a e oi aku mna ko lakou mahalo ins be hoohui aina ka mea e hana ia ana.” Aia la; e hoomaopopo iho ana oukun ka poe nm lakou i hoowmiwai aku ia Kakelm ma na mina i moraki ia, aole km no Hawaii nei ko Kakela waiwmi, akm, no Amenkm. Aloha no pahaolua e ka bapaur ea kmne m me km hmpauea wahine, i ko olum punihei wmle mna i nm pelo, a ano, ke olelo ia mmi la, i Hawmii no ko olum wahi kuleanm me olum, m lilo mku im ū» Kakela, loli ae Im • he Amenkm. Ua oielo me um o KmkeU, be pmio km keia i mupuni no km ilikeokeo koe i km ilieleele. Nikm ae nei kmkou la. Kopanmhm no. Olelo mai hoi i mupuni hoommemae m kmnlike, eim km i mupnni no km ilikeokeo. A heah» ke mao o im nmn olelo? Aole mnei o km nele loa e kmkon Hm«mn e Hke me nm IHkun o Amenkm Hmpnim? Um Kke Kmkon me nm mpmnm Immu e pmielewm im mnm 3 nm mle o km momnm, ma kmhl a ke mn e ko mi mmUUa kakoo. A o ka aoao • UnakiU mnm ilmiU kmkon e pikokoki mkn mi. Naloaam? PeU mnei kakon • pikokoi akn n«l mahope o keu poe? H« nni A> na nme na hanm kupanmananmkpn i km hoikeike anm i keim I nu lono nohon o nm min* & {a melapaM ke Komiaioa PeUkmIMiMakia JL H. Woadahe<me,l ka { a on kī U