Hawaii Holomua, Volume III, Number 446, 25 Ianuali 1893 — KA IKE ANA I NA TAUSANI LAPU. NO HOOKAHI PO I LEILONO. [ARTICLE]

KA IKE ANA I NA TAUSANI LAPU. NO HOOKAHI PO I LEILONO.

Ua alai ia ae ia e kekahi mea eleele e uhi ana maluna ona. me he kanaka la e moe ana maluna iho. A oia kana i pane iho ai, heaha la hoi kela mea eleele maluna o ka pohaku. Manao iho la oia e iho ilalo e ike maka, aka, ua lalau loa kana hele ana o ka po a hiki i keia wahi ana e noho nei, no ka mea, malalo aku ona he inoino. Ua hoike ae nei ke kiu i ka inoa o kekahi puu. oia hui o Hanalepomanu a eia kahi mea ano nui i hanaia maluna o keia wahi puu. Aneane umikumamalima paha makahiki mamua aku o ku ke kiu hiki ana, ua hoolilo ae kekahi mau moekolohe ia luna o keia wahi puu i home no laua e manao ai e lanakila mai na umii ana a ka maua o ke kanawai. No ka mea, ua manao paa no laua ina o ka poe e pii aku ana e hopu me ka ike mai o laua, he mea oiaio e pau ana i ka make mai na pohaku mai a laua e nee mai ai i ka hailuku. Aka, i kekahi po ua liuliu ae la kekahi kapena makai a me kekahi mau wamai ewalu pu me ia, a pii aku la e hopu i ua mau moekolohe 1a. Me na keehina palanehe, na kaina mimo a me ka nehe ole, ua hoea aku la ke kapena iluna oka puu me kona mau makai. Oia no hoi ka wa ake kanaka e pao ana i ka lua me ke kipikua. Me ka manao ole ae he make kcia e ukali aku nei. Ike poha ana 0 ka leo holina o ke kapena makai me kona mauao e paa ana, eia nae, ua lele koheoheo mai la laua la a haule ana ilalo. A pela iho la kahi moolelo o keia wahi puu i loaa mai ma ko ke kiu noii aua ina mea huna oka luahuna o na Lauu o lao. Ke noho nei no ke kiu ma kona wahi mua me ka waiho akea mai o na wahi a pau o ua awaawa anoano la. Oko ia nei wahi laki loa o ka hailuku ole ia i ka pohaku, no ka mea, ua »ielo ia, o ka j>oe a pau e hele kuleana oie ana me ka pilikana ole i keia wahi. he hailuku ia i ka pohaku. Pela no i ke ao a me ka po, wahi a ko Waiiuku kamaaina e haauui mai ai iaia. t Aka, oke kin, aole ona pilikia i kela wahi. Aka, ua pane aku nae ia, no ka makau wale, ua puiwa oukou i ka haiulu oka welelau makani a me ke kakam o na laia laau 1 pili aku i u* pohaku a koeie, ua mauao ae la oukou he poha&.u e nou ia mai ana. Ua hoonaukiuki loa na kamaaina ona i kipa aku ai. a me ka poe i lohe i kana olelu kaeua. Nu ka makau wale o na kauaka o Wailuku i pii i uka o lao, ua hikilele lakou iko lakou u.au aka ino i ka maalo. E ka poe heluhelu, mai nauki hoi, no ka mea. ke hahai aku nei ke kiu i na mea paua o lao mai kana huakai o na Lapu. A nolaila. e nana hou kakou no kela pohaku ana i ike ai ua uhiia iho e kekahi mea maluna a paa. 0 ka inoa o keia pohaku o Kaiakoakoa, aia keia pohaku iwaenako □u oke kahawai o lao. A penei kahi moolelo o keia pohaku: 1 ka wa kaua. hele mai ia o Kaiakoakoa. oia hoi ka inoa o ke kanaka pukaua o ia awawa. a ma ona la i kapaia ai ka moa o kela pohaku nui a palahalaha.

E hele ana keia kanaka o Kaiakoakoa i ke kaua, a i ka v»du ana o kana hoouka kana. alaila, huii hoi aku la ia a hiki i kahi o keia pohaku e waiho ana. Xoe palahalaha iho !a kona alo ilalo nialuna o keia pohaku i kaj>a ia o Kaiakoakoa. Me he la he wahi nona e hoomaba ai. a i ole, he haua kau.a.w no paba nana. A iaia e moe ana, ikeia aku *a oia e na kanaka e moe ana iluna o keia pohaku, a manao ia iho la, ua make. Haiia aku la ka make i kona makuakaue, ua maae kana keikL Alaila, ninau mai la oia i na kanaka. aia i hea ke alo o kuu keiki? Hoike aku la iakou, ua huh kona alo ilalo o ka pohaku. Pane mai la ka makuakane, aole hoi ha i make kuu keiki, he lakaokoa. t’a manao no ke kiu, o kela mea eleele ana i ike ai. oia no ke konohiki o luna o ua pohaku la, ua hiki mai no i kona manawa e bele ai a moe palaha iho iluna o kona wahi mau e ho*»maha ai ma« ka iuhi i loaa iaia mai ua hooili kaua loihi ana.