Hawaii Holomua, Volume III, Number 142, 19 January 1893 — MA KE KAUOHA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

MA KE KAUOHA.

HE KAMAWAI. E Hoohaiki ai i ka Hele Ana Mai o na Eemoku Pake. E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaoleln o ke Aupuni Havaii: Pauku 1. Aole na Pake koe na wahine he mau pilikana ko lakou ma ka mare ana a ma ke koko paha e noho ana iloko nei o keia Aupuni, na keiki malalo o umi makahiki he mau makua a kahu paha ko lakou e noho ana iloko nei o keia Aupuni, na kahunapule, na kumuao a me na poe kalepa i noho mua maanei a * lawelawe hana ana iloko nei o keia Aupuni, koe ma ke auo i hoakakaia mahope ae nei iloko o keia nei. e aeia e komo mai iloko nei o teia Aupuni aia a mamuii o ke kumu oiai maenei aole oia e lawelaweaku i kekahi hana kalepa a hanalima akamai paha mawaho ae o ka lawelawe ana i ka hana kauwa ohana u hana mahiai j»aha ma ka mahinaai, a i ole ia, iloko o na hale wili ko a laiki paha, a i kona manawa e hoopau ai i kaua ha la ana ma ke ano limahana oihana mahiai, a i ole ia, iloko ona hale wili ko a laiki paha. a i ole ia, ma ke ano kauwa ohana, e haalele mai »>ia i keia Aupuni, a no kela a me keia uhai ana i ua kumu la, e kauia maluna ona ke ahewaia e kekahi Lunakanawai Hoomala a Apana paha he hoopai o hookahi haneri. Pauku 2. Ua hiki no ke haawiia na palapala ae mamuli ona kurau e komo mai iloko o keia Aupuni e ke Kuhina o ko na Aina E no na Pake, aole e oi aku i ka heluna o elima laueani, e like me ka mea e hoikeia aku ?na e ka Papa Hoopae Limahana mamuli o ke noi ana mai a na poe e hnohana ana i na limahanaohana, mahiai a hale wili paha. a maloko o ia mau palapala ae e paiia no ke kumu ma ka olelo Enelani a me na hoailona hua Pake ua aeia ka mea e paa ana e komo mai i keia Aupuni mamuli wale no o ke kumu oiai oia maanei aole e lawelawe aku ma kekahi oihana kalepa a hanalima akamai paha mawaho ae o ka lawelawe hana ohana a haea mahiai paha raa na mahinaai, a i ole ia, maloko o na hale wili laiki a ko paha, a i kona manawa e hoopau ai i ka hana ana ma ke ano limahaua oihana mahiai, a i ole ia. iloke o na hale wili ko a laiki paha, a i ole ia, ma ke ano kauwa ohana, e haalele mai oia i keia Aupuni, a no kela a me keia uhai ana i ua kumu la, ke ahewaia oia e kekahi Luuakanawai Hoomalu a Apana paha, e kauia maluna ona ka hoopai o hookahi haneri dala. L T a hiki no hoi ke haawiia na j»a!apala ae e komo mai iloko nei o keia Aupuni e ke Kuhiua o ko na Aiua E no kekahi Pake e noho ana iloko nei o keia Aupuni ma ka manawa i hooholoia ai o keia Kanawai, ina nae, ua noho ua mea la iloko nei o keia Aupuni no elua makahiki mamua koke iho o ka hooholoia ana a pela no hoi i na poe e ae e makemake ana e noho no ka manawa pokole iloko o keia Auouni ma ke ano he poe makaikai, a he poe kalepa paha he mau kuleana ko lakou iloko o kekahi oihana kalepa iloko o keia Aupuni, ke oi ole aku nae ia noho ana mamua o eono mahina. a ina e haawi aku ua mea nei i aeia e komo i palapala hoopaa i ke Kuhina i oleloiano elima dala. mau poho i hoomaopopoia, e hoakaka ana e haalele no oia i keia Aupuni iloko o eono mahina, a ina e loaa aku oia iloko nei o keia Aupuni iuahoj>e iho e ka pau ana o na niahina eouo, e manaoia ua pili iaia ka hewa mikamina a e kauia maluna onaka hoopai, ke ku ka hewa iaia no ia mea, e hoopaahaoia ma ka hana oolea no kekahi manawa aole i oi ae mamua o eono mahina, a no kela a me keia palapala ae i haawiia malalo o keia Pauku e ukuia ke Kuhiua o ko ua Aiua £ i elima dala. Pauku 3. Oke kapena o kekahi moku aia maluna o laila kekahi Pake aole nona na palapala ae la i haawiia ai. mawaho ae o na kahunapule, na kumuao a poe kalepa paha i noho mua maanei a e laweiawe hana ana iloko nei o keia Aupuni e lawe mai ana iloko nei o keia Aupuni e hoopaeīa maanei, e ku no i kekahi hoopai o hooKahi haneri dala no kela a me keia Pake i iawe kue kanawai ia mai pela iloko neio keia Aupuui, ke ahewaia no ia me:i e kekahi Lunakanawaī Hoomalu a Apaua paha, a e hlo no ua hoopai !a i kuleana hoopaa maluna o ka moku i laweia m&i ai o ua Pake la iloko nei o keia Auuuni. a e hookoia aku no ma ka hana hoopii hookolok<>Io moana. Pauku 4. E pai papalua ia ua mau palapala ae la, a e malamaia ka lua ma ia mea iloao o ke Keena o ko r.a Aina £, ma ke ano he kumu iloko o ka buae i laweia mai ai o ka palapala kumu; i ka m&nawa e hoikeia ai o ka ualapala kumu e kekahi mea noi no ka hookomoia mai i keia Aupuui, e kukuniia iho no ia ma ke alo e na Luna Oihana Pute, me ka inika u'aula, me ka huaolelo “Hoopauia,” a me k« ano like no hoi » ka huaolelo i oleloia ma na ano ho&iiona hna Pake, a me ka la oua hoopauia ana la. E hoihoiia aku no ua mau palapala ae la a pau loa i hoopauia e ka Luna Dute Nui i ke Kuhina o ko na Aina E, a ma-

l&iLi e waihoia ai a e malamaia ai mahope iho o ka hoohalikelikeia ana me ko lakou mau palapala palua pakahi. Pauki’ 5. Na ke Kuhina o ko na Aina E e hana aku i mau rula kupono e hiki ai ke hoomaopopoia (ikemakaia) na Pake kahunapule. na poe piepiele i na palapala pili hoomana a ne na poe kalepa i noho mua maanei a i lawelawe hana iloko nei o keia Aupuni. a e hiki ai hoi ke hooiaia o ua poe !a no ia mamua re o ka aeia ana e pae mai iloko nei o keia Aupuui, a aole loa kekahi Pake i olelo mai uia kekahi a ia poe e aeia e pae mai aia a ua loaa iaia he palapala hooia mai ke Kuhina 0 ko na Aina E mai, e hooia ana ua aeia ui» Pake la e komo mai iloko nei o keia Aupuni tna ke ano he kahunapule. he mea piepiele palapala pili hoomana a he kanaka kalepa paha i hoihou mai, e like la me ke ano e h*>ea mai ana. Ke haawiia mai ua ualapala hooia la eka mea 1 nana e paa ana m» 1 ke ake e komo mai i ke Aupuni nei. e kukuuiia iho no me ka inika ulaula ma ke ano i like me na palapala ae i olelo muaia a hoihoiia aku i ua mea paa la, a e malamaia hoi na kope kokoolua like iloko e ke Keena o ko na Aina E. Pai kl' 6. E hookaaia ma ke Keena o ko na Aina Ehe uku o hookahi dala no kela. a me keia palapala ae i hoopukaia malalo o ka Pauku 2. a he uku hoi o elima dala no kela a me keia palapala hooia i hoopukaia malalo o ka Pauku 5 o keia Kanawai. Palki: 7. Na kela ame keia haku hana e hoolimalima ana ina lawelawe hana ana a kekahi oua mau Pake la ma ka manawa i hoea mai ai iloko o keia Aupuni « hoopaa aku ma ke Keena o ko na Aina E 1 ka inoa a me kahi i manaoia ai e hana keia a me keia Pake i aeia mamuli oia palapala e komo mai iloko nei o keia Aupuni. a ina e hoololiia ae ka h>x>hmaia ana o kekahi o ia mau Pake, na kela a me keia haku hana hou e kauoha aku e hoopaaia ua hoololi ana la ma ke Keena o ko na Aina E. Pauku S. E kauia be uku o iw&kalua-kumamalima kenela no kela a me keia inoa i hoopaaia nela, a o kela a me keia haku hana i nele ke kauoha ana aku e hanaia ua hoopaa ana la. e ku no i kekahi hoopai ana i oi ole aku m imuai) kanalima dala no kela a me keia hana ole ana pela, ke hoahewaia no ia mea e kekahi Lunakanawai Hoomalu a Apana paha. Pauku 9. Aole e pih keia Kanawai ina Luna Aupuni oke Aupuni o Kina a Aupuni e ae paha e hele ana mamuli o ka hana o ia Aupuni, e laweia kona palapala hookohu no ia hana ua like me ka palapala ae i hoakakaia ma keia Kanawai, e hookuuia lakou a me ko lakou mau kauwa pilikino a me na kauwa hana ma ka hale mai na mea i oleloia ma keia Kanawai e pili ana i na Pake e ae. Ua loaa i ka Luna Dute Nui a i kekahi Luna Dute e ae paha ka mana e kaohi iho i kekahi mea i ikeia a i hoohuoi kupono ia paha ua kue i kekahi o na olelo o keia Kanawai, a e paa iaia a hiki i ka manawa e loaa ai he palapala hopu nona. Pauku 10. Ona dala a pau i loaa ike Kuhina o ko na Aina E malalo o keia Kanawai i kela a me keia manawa, mahope iho o ka hooia pouo ia ana a me ka uku ana i na lilo kupono no Ka hooko ana i kona mau hoakaka ana, e hoihoiia aku no i ka W’aihona ma na Loaa o ka “W’aihona Eemoku Pake.’’ Pauku 11. Ma keia ua hoopau loa la na Kanawai mahupe iho nei: Ka Mukuua XXVIII. ona Kauawai o 1S8i ; na Mokuna X\ I. a me LX. o ua Kanawai o 1888; na Mokuna XLVIL a me LXVII. o na Kanawai o 1690; eia nae, o na palapala ae i hoopukaia mamua aku uei malalo o na kanawai i hoopauia ae nei raa keia, e manaoia no ua mana e like me na olelo o na kanawai i oleloia a me na rula i hanaia mamua aku nei maialo o ia mau kanawai. Pauku 12. E mana no keia Kanawai mai ka la aku o kona at>onoia ana. Ke hooia nei au ma keia ua hooholoia ke Kanawai mamua ae ma kona heluhelu ekolu ia ana iloko o ka Ahaoleio o ke Aupum Hawaii ma ka la 30 o Novemaba, M. H. 1892, oiai, ua waihoia aku iinua o ke Alii ka Moi, ma o ka Aha Kuhina la, ma ka la 17 o Dekemaba. M. H. 1392, a aole i hoihoiia mai i ka Ahaolelo iloko o na la he un>i (koe na Ls Pule) mahope mai, a aole hoi i hoopanee ka Ahaolelo mamua ae »< ku pau ana o na la be umi o ka man&wa i oleloia. Hanaia Honolulu, Dekemal>a 29, M. U. 1892. JOHN S. WALKEK, Pere«?idena. o ka Ahaolelo. Ikea ; C. J. McCabthy, Kakauolelo.