Hawaii Holomua, Volume III, Number 1, 31 Kekemapa 1892 — H E MOOLELO • —:xo ka kaita;— LEŪKE DE BIM». j NOREMANADI. [ARTICLE]

H E MOOLELO —:No ka Naita; — Leone De Bima NOREMANADI.

MOKUNA IX. Kl'KA AXA ME KA MOI. Ma ka inoa o na lani, wahi a ua moi nei, he mea pono ke nana ia keia mea me ke akahele, me he la aia io no paha ilaila kahi i hoomoa moa ia ai keia mau hana kipi ino loa. Aole anei ua manao mua no keia poe e hoala i kekahi kaua kuloko, a ke mau nei no ia manao mawaena o lakou i keia manawa? Ke ole au e kuhihewa, pela io no. aka, na hiki no ia’u ke kokua . aku ia oe e ka moi ma ia ano, oiai, aia no he mau maka ike nou ke kaulona pono la maluna o lakou. a 0 ka’u mea e ike ai be mea pono ia oe ke lohe. Pololei e Abu, wahi a ka moi, uo ka mea, he makemake loa au e lohe i na kokua ona ano a pau mai ia oukou mai, a ua hiki ia’u ke haawi lilo i ko’u ola iloko o ka make no ko’u mau hoaloha. No ia makemeke ou e kuu moi, e looa no ia mea ia oe aoi wale aku mamua o kau i manao wale ai, i pane mai ai o Ahu Zamara me ke kulou ana iho o kona poo ilalo me na maka hoomakue. i Ma na ano a pau he mea kupono no’u ke manaolana pela, wahi a ka moi. No keia manawa uae, a'u e pakui hou aku nei. he wahi ninau hookahi ka’u i makemake ai e ui aku ia oe, aua makemake au e loaa mai he laina moakaka lea me ka hookuanui ole, a oia keia: Ua lohe anei oe i kekahi mea hou no ka’u aliiwahine? | E kuu haku, wahi a Ahu Zamara la me ka puuwai i aa e hoike i ka mea pololei, ua ninau mai oe ia’u ika mea moakaka loa, a ke panai aku nei no au ma ko'u aoao i kekahi haina a’u i ike ai be pono 1 —oia keia: Aohe a’u mea i lohe iki e pili nona. Iloko o keia wa a laua e kamailio ana, aia ke hohola la ka pouli Iame na eheu anoano o ka meha maluna oke kulanakauhale, a e kakali ana hoi aa moi oke kamailio hou aku o kona kokoolua, aka, aole nae he hooko ia aona makemake iloko o ka wa pokole. Iloko nae o kekahi mau eekona hou, oa hoopuka hou mai la ua Abu Zamara nei he mau huaolelo waimeli imua o kona haku, me ka pane po ana mai: Ua mmao au aohe waiwai e loaa ana ke hooholi oe i kou mau noonoo ana m&luna oia kuknlu manao. Aka, he mau mea kooono no kekahi • pono ai ke hoomaopopo ia nona, aua pau ia mau mea i ka lohe ia • kakoa mamoa, a oa kaana ia me ke akahele Uoko o ko kaua ■Mll oooooo»

Ae; w*hi a Aberahama. ma ka leo i hoopihai* me ka naaa km« maha,aka, aa hoao ae la no aae oia e kamailio me ka huna ana iho . i ka mea huna iloko ona. a olelo • ae la: Ua iawa aoi wale aku ka kaaou mea i luhe ai nona. | Aole no au i makemake # hai mai oe i kekahi mea e pili aoa noj na, aole no hoi oe e hiwanawana ; mai mi'ko’u mau pepeiao i kekahi mau hoohuoi no ke kulana o ua , wahine la, i pane aku ai ka moi ia | Ahu. Alaila, hoomau hou mai la ua moi la iae kamailio ana ma ke ano kaumaha ole o kona mau helehelena: He kanaka hauoli a lanakila loa au mamua aku nei, aka, mahope ! iho o ko’u ninau ana ia oe—auwe! j O! pehea la ko’u kulana a me — E kuu haku aloha! i hooho mai ai o Abu me ka oiliili o kona manao, iaia i ike mai ai i ka haawe koikoi o ke kumakena i ili iho ma- 1 luna o kona moi. a hohola ae la na helehelena haikea oka mea , make maluna o kona mau nana- i I ina. E Aberahama! wahi hou ana, he oi aku ka pono o ko’u make mamua o ke ola ana i mea hoouka mai I i ke kaumaha maluna ou e kuu ha- , ku. I Aka nae. ua manao au ua ike no i oe i ke auo pili aoke loa oia mea i kou hanohano? I ko ka moi pahola ana ae a hoo maopopo ae la i na mea eku ana imua ona, ua pane hou mai la oia me he mea la ua loaa mai iaia he menaolana hou. Ua lawa—mai kamaiiio hou mai oe ia’u nona! alaila, hoopuni ae la kona lima mamua o kona alo me he la e pale mai ana i kekahi kino wailua weliweli e ku ana imua o kuna alo, a olelo hou mai la ia | Abu: i Ua maopopo no ia’u kau mea e ' kamailio mai ana, a ua ike no hoi au aohe hewa o la mea, aka, ua lilo wale no ko kaua manawa me ka waiw&i ole, a be mea pono e waiho kaua i ke kamailio ana no ia mea nu kahi wa aku. Oka hope loa a’u e manao nei, e ho >kuu mai oe ia’u no keia mauawa, aka, mai poina i ka kooko ana aku i kau hana, a maluna o kou kulana hoopono ka’u mau hilinai ana a pau. Haawi aku la ua kiaaina la i ka ae no ka hoomanao ana i kann hana, a oia ko luua wa i hookuu aeai me ka haawi ana iko laua mau aloha hope. Hele aku )a ke kiaaina a puka iwaho o ka halealii a kamoe loa . aku la no ke alanui, a ma ,ia wahi, ku iho la oia me ka aloalo ana o koua maka ma o a maanei, roe he mea la e naua ana oia ina paha he poe kekahi e ike mai ana iaia. a i kona hoomaopopo ana aole he kanaka e ike mai ana, o kona wa no i ia i hoomau aku ai ika hele ana . iloko oka pouli e aaki paa ana. No ka moi hoi, iaia e noho hoo- ■ kahi ana iloko o kona rumi. ua ku ' ae la oia iluna a holuholo iho ia i o a ianei me kooa mau lima elua e ope’a ana mahope oke kua, a aia ■ hoi iloko o kona poo kahi hoopolalahi ai hona man nooooo me be ‘ auu ao hakamakuma la o kekahi i ino nuL > Mahope iho aae, hoi ae la oia a noho iho la malnna • kakahi ooho

pulu, a hooaoaka iho U • noonoo ; hoa i kana nun mea i hāna »i ma- | mut iho. He mea kupanaha keia. wahi aoa iaia iho, ina io o kela naita Koremanadi ke alakai o keia poe huna hewa, oo*n kho. aole o’u manaoio iki no kela mea. No ka mea, oa ike aa iaia, a me he mea la oia ke kanaka kanaiiano oiaio mawaena o lakou a pan a’u i hoomaopopo ai. Ma ka inoa o ko’u mau kupuna. ; ina ua hewa io oia, alaila, ua hiki i ia’u ke mauaoio ua paumaele lakou me na hewa he nui. Aka nae. aole au e pupuahulu ma ka hoiaio ana ia manao o’n, ma na ano a pau he mea pono ia’u ke ku iki e noonoo me ke akahele, a ke ole au e kuhihewa e hoi hou mai ana no paha oia malalo oua eheu o ka po. Aole loa au i manao e hoomaopopo kuhohonu aku i ka Abu Zamara mau noi ano ole imua o’u, no 1 mea, aohe wahi waiwai iki e loaa | ’ i | aua no ia mea. Mahope iho o keia mau huaolelo a ua moi nei, ku iuo ae la oia iluna a hele aku la e kahea i kana elele, a hoouna aku la iaia no kahi 0 ke kuhina nui. N’oka hapalua hora paha ka loihi mahope iho, hoea mai la ua kuhina nei nona inoa o 6aala Zama. a imua ona i hoike aku ai ku moi i na mea a ke kiaaina i hai mai ai no ka naita kauianao Noremanadi. Ma ko’u mauaolana no ka pareI daiso naui, wahi a ke kuhina, aole o’u mauaaio iki no kela mau mea au e hoike mai nei, a ke ole au e kuhihewa, ua olalau ia paha ke kiaaina o kona manao ana pela. 0ka mea maopopo ia’u no Leone de Bima, he kanaka opio puuwai koa oia, a he naita oiaio hel ma na mea a pau. O ko kaua manao like no ia, wa hi a ka moi, iaia i hoomau hou mai Aka, malia paha o kaua kai kuhihewa, a ua pololei ka hoike a ke kiaaina? Ua maopopo no ia’u ko’u kumu o ka hoopaakiki aua pela, wahi a ke . kuhina O ka oi aku nae o ka maikai, he mea pono nou e lohe la mau kumu ano nui, a pela auanei e pau ai kou pohihihi a e hehee koke ai hoi kou manaoio i na olelo oiaio ole a kela wahahee. Oia kekahi o na kumu uaikai loa, abe mea pono e lilo ia i mea na kaua e paio ai no ka pono o ua kanaka opio la, me ke kue aku hoi 1 na hoohihia wale ana mai a kona mau enemi Nana mai la na maka • ka moi maluna o ua kuhina la me ke pahaohao, a mahope iho ninau mai la oia; Heaha la mau kumn e hiai ai ia kaua ke paio a pale aku i na enemi o kela kanaka opio hooptno? * Auwe! ua moakaka lea kau ninan, a uo haina oia ano he makemake loa au e hoike koke aku me ke kali ole, wahi a on kuhioa la imua o ka moi me ka hooiaio ana mai i ka pololei o kona manao. Alaila, hoike pau »ku lao Ba ala i na mea a pau • pili ana no Leone de Bima, iaia i hoopakele mai ai ia Lede Liha mai ka lnna mai o na powa, a pela hoi kona wiwo oie i ka paio ana ma ka pepehi ana i kekahi man powa m« ka oi • kana pahikaua, a ma ia hana ana na boopak«l« ia kekahi mau ola uhau« mai ka make mai i manao ia • linia ka- ' kaoha.