Hawaii Holomua, Volume II, Number 50, 10 December 1892 — KAAHUPAHAU KUE IA PUULOA. [ARTICLE]

KAAHUPAHAU KUE IA PUULOA.

(Koena mai kela pule mai.) Mahope o ka pau ana o kela manao eleele o na haole, ua hoomaha hou no kekahi manawa, aka, iloko o ka wa i emi ino iho nei ka puka o na haole mahiko, mamuli o kela bila a McKinley--oia ka manawa oi loa aku o ka hooikaka ana e haawi aku i ke awa o Puuloa ko'u home aloha i noho ai no na Tausani makahiki. Aka, o ka ninau nui i ulu mai iloko o'u. Pehea la ka manao o ka'u mau pulapula e noho ana ma na kapawai o Puuloa; eia anei lakou ma ka haawi aku i ko lakou Home Nani kahi a'u i pulama ai i na pulapula a lakou. Ae, aia no lakou ma ka naau makee, koe wale no he wahi kauna hookahi, aka, o ka pilikia oia keia. ua hoolilo aku i ko lakou mau aina i na haole, o ka mokupuni o Mokuumeume aia i ka hunona a kekahi pua alii kiekie o ka aina i hala aku i ka po, aka, o keia hunona ua paa oia malalo o na Moraki nui, o ua Mokuumeume la a me Waipio, ua paa i ke anapuni a Limaloa, nolaila aole i moe pono ka po, e ake ana e hoihoi ia mai kahi i lilo ai keia mau aina. C keia hunona, ka lehua ma ka haawi i ke awa o Puuloa, oiai i na e lilo ana ke awa o Puuloa, oia ke kanaka waiwai loa, aka, pehea la ka manao o kona makuahunowai alii? Aia kona uhane ma ke ao popolohua a kane, ke ahewa mai la i kona manao aloha, e hea mai ana i kana kaikaimahine aloha. No ke aha la oe, i moe ai me kekahi o na kolea kauahua, i kahiki e hana lepo ai? E hoakaka hou aku au, mamuli o keia pilikia nui i loaa iaia, nolaila, ua hooikaika loa e hoopau i ka Aha Kuhina o Makapolena, oiai, ua hoole ka Aha Kuhina o Makapolena i ka Hoohui Aupuni a me ka hoolilo aku i ke awa o Puuloa; Malalo o keia kumu, i kukulu ia ai kela ahaaina kipe ma Waipio ma ka la 16 o Oct.--i hanai ai i na lunamakaainana a hewa ai ka waha, hookahi no uku, o ka hoopau i ka Aha Kuhina e aua ana i ka haawi i ko'u hale. O kekahi o na ona waiwai nui oia no ka mea Hanohano C.R. Bihopa, James Cambell a me kekahi poe eae, mai kela a me keia aoao o Ewa ua pau loa ka aina i na haole, ua koe mai i ka nuku ka wahi aina o na kanaka maoli. Mamuli o keia lilo ana o na aina nui i na haole, aia wale no ko ke Aupuni wahi kuleana ma ka nuku o ke awa, aka, ke olelo nei o L. A. Kakina, "ua loaa no ka mana i na mea aina ma na aoao o ke awa o Puuloa, e hoolilo aku ia Amerika, a ma ia ano, ua lilo pu ke awa o Puuloa, oiai ua pili na wai o Puuloa no na aina ahupuaa a me konohiki. Ae, he mea oiaio ia, ua hiki no ia lakou ke hoolilo aku i ko lakou aina ia Amerika ma ke

kuai a i ole hoolimalima paha' e like me ka hoolilo ana a ka Mea Kiekie Ke'lii Likelike i make ia Kaawaloa no Beritania Nui, i wahi e kukulu ai i ke Kia Hoomanao o Kapena Kuke, a me kekahi wahi o Honolulu nei i hoolilo ia ia Pelekane, Amerika a me Palani. Aka, kia ka ninau, i na maia ano ka hoolilo ana, he mea anei ia e ko ai ko lakou makemake; e loaa wale mai na pokeneta makama maluna o kela a me keia paona kopaa? Ke hoole nei au, aole loa e loaa, no ka mea maia hoolilo ana ma ke ano kuai a hoolimalima paha, ua paa no ia malalo o na kanawai o Hawaii nei, e like me na hana a ke kanawai e hooponopono nei maluna o na aina i lilo i ke Kanaka Amerika, pela no e mana ai na kanawai maluna o ka aina i lilo i ke Aupuni o Amerika, e like me na Kuikahi. Nolaila, he olelo palaualelo ke olelo ae, ua loaa ia Amerika ka hooponopono ka okoa, i na ua lilo iaia kekahi aina o Hawaii nei, ma ke kuai ana. Aole loa e hiki maia ano, no ka hiki ole, nolaila, oia ka mea e koi maoli nei i ke Aupuni e hana Kuikahi Kalepa me ka panai aku i ke awa o Puuloa i pono ka okoa no Amerika, oia na hiona o ka Hoohui Aupuni. E na makamaka, o hele hou mai kakou, i ke kahua e hoolala ia nei e haawi aku i ke awa o Puuloa Eia he Aha Kuhina hou, i hai akea mai i kekahi Kumuhana, e pili ana no ke awa o Puuloa, a o na mea nui e hoolala ia nei. 1—E haawi aku i ke awa o Puuloai pono ka okoa no ke Aupuni o Amerika, e hoolulu ai i kona mau aumokukaua, no Hookahi Haneri Makahiki. 2—E haawi wale aku i na pono wai a pau e loaa ana ma Ewa no ka pono o na aumokukaua. 3 — E haawi mai o Amerika i na pa-keneta makana o ka paona kopaa. 4— Na ke Aupuni o Amerika e uku mua a pau loa ka aie Lahui o Hawaii nei, oia hoi kokoke e Ehamiliona. o —I ka wa haunaele o Hawaii nei, na Amerika e hoomalu ia kakou, i na paha he haunaele kuloko a he kaua paha mai wako mai. O keia na mahele nui o ke Kuikahi, a maluna o keia mau mahele e hoakaka aku ai, i maopopo ai o na ouli keia o ka Hoohui Aupuni.