Hawaii Holomua, Volume III, Number 3, 14 Ianuali 1892 — HE MOOLELO NO KA NAITA LEONE DE BIMA. O NOREMANADI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA NAITA LEONE DE BIMA. O NOREMANADI.

MOKUNA IX. KUKA ANA ME KA MOI. Hooele aku la oia mawaho o ka puka, a mahope iho wehe ia mai la ka puka a komo aku la oia iloko o kekahi keena nui, a ma kona mau papahele he pohaku wale no, e hoomalamalama ia ana hoi ia e kekahi mau ipu kukui i hoolewalewa ia iho mailuna iho o kaupoku. He anaina nui ke akoakoa ana a he mea kamahao ka ike ana aku ia lakou ma ia wahi, a ma ia hora hoi o ka po. IAia mawaena oia pee o Hiena kekahi, ke alakai nui o na pualikoa, o Codova, o Alakema kekahi, ka lutanela o ka puali alii, a o Isamala he keikialii ia no Arabia, ka mea hoi i kipaku ia mai mamuli o ka nui o kana hana ino ma kona aina hanau; a he nui a he lehulehu wale aku o ka poe kulana kiekie wale no ma ke koko a ma ka oihana no lakou ka huina he iwakalua a i ole oi aku paha. O ke Generala Hiena ke ku ana imua o ke anaina i kela manawa a Abu Zamara i komo aku ai, ma ke ano oia ka lunahoomalu, aka, nae i ka manawa a ke kiaaina opio i komo aku ai, ua haawi koke mai la oia i kona noho ia ua Abu nei, nolaila me he la oia maoli no ka mea mana i kahea ia ai keia halawai, lawe ae la oia i ka noho lunaoomalu ana a alakai aku la i ka halawai. E na hoahanau, wahi ana, ke hauoli nei au i ko'u ike ana i ka nui o ka poe i akoakoa mai nei. He hiki kahiko mai nei no ko’u aka loaa e mai nei au i kekahi kauoha mai ke alii mai no ka hele ana imua ona ma kona halealii oia ke kumu nui o ko'u hakalia loa ana. Aka nae, e hauoli kakou a pau no ia mea, no ka mea ma ia hana ana; ua hoike mai la ua Moi la imua o’u i kona hopohopo, no ka mea eia kekahi poe ke ohumuhumu nei e kipi i ke Aupuni a me ka Nohoalii a ke malama malu ia nei hoi he mau halawai oia ano ma kekahi wahi o Codova nei. Ha! wahi a Hiena i hooho mai ai me ka leo nui, ka leo hoi nana i hoopioloke ae ka poe a pau e noho ana mawaena oia anaina malu, eia anei kekahi kiu ke hoohalua nei mawaana o kakou? Aole o’u manao pela. wahi a Abu Zamara, aka ke hopohopo nei au malia paha ua nanea walewale loa -

paha kekahi o kakou, oia ke kumu i ulu mai ai keia hoohuoi ana. O Baala Tamara, ke kuhina nui, ka mea mua loa nana i hoike aku i kona hopohopo imua o ka Moi no keia mea, no ia mea oia kanaka ka kakou e maka’u ai, ina he kanaka kekahi a kakou malalo iho o ka la maka'u ai. Aka nae, ua alakai aku au i ko laua noonoo ma kekahi alanui okoa loa. No ka mea, iloko o ko ka Moi kuhihewa nui me he makapo la, ua kauoha mai la oia ia’u e hele aku, me ka olelo ana mai e imi au i ka oiaio o keia mau lono a me ka ole. Ma ko’u hakilo pono ana ina he mau kipi io ke hoolala ia nei e ka poe a pau e manao ana e pakaha i ka aina ma Cagela. I kinohi ua hoao au me ko’u ikaika a pau e hoopau ae i kona hopohopo no ia mea, aka nae ma ka hopena ike iho la au he mea hiki ole, no ka mea ua manaoio loa oia i na mea a kona kuhina i hahai aku ai iaia. Oia hoi ua paa loa kona manao aia io he mau hana kipi e lawelawe ia nei ma kekahi wahi o ka aina, koe wale no aole i maopopo iaia ua poe la. I ko’u manawa i lohe ai ia mau mea, ua hoomaka koke aku la au e hoopohihihi i ko ka Moi mau noonoo. Ma ka hoike ana aku iaia, ua manao wale no au o ka poe Karistiano ua poe la. I kinohi, aohe ano manaoio mai o ua Moi la, aka nae, mamuli o kekahi poe, ua hoohulihuli aku la au iaia a hiki i kona manawa i huli ai mahope o ka’u alakai ana, a ia’u i haalele aku ai iaia ke noho la oia me ka manaoio o keia poe Karistiano io no ua poe la. E lilo ana kela mea a’u i hana ai i mea no ka noonoo o ua Moi nei e hoolalau ia ai no kekahi manawa a ia manawa hoi kakou e hooma- kaukau ai i ka kakou wahi apanahana. O ko kakou hamare koke i keia manawa, ka wa hoi e enaena ana ka hao, a oia ka oi aku o ka wa maikai. Aohe o’u kanalua e pouli ana ka ike o ka Moi a i ole o kona kuhina paha, mahope o kela alanui au i waiho aku nei imua o laua, no ka pule hookahi a oi aku paha, oiai ua hahai aku au i ka Moi o kela Naita o Noremadi, oia hoi o Leone de Bima, ke alakai o keia mau hana kipi. E imi aku ana lakou nona, aka nae aole oia e loaa ia lakou. Aka, no keia manawa, he ehia ka nui o kou mau kanaka i makaukau i keia manawa? He tausani a oi, wahi a ka pane a ke generala. Nui kela? Ae. Aole lakou no kakou i na manawa a pau, aka nae. ke hiki aku i ka manawa a kakou e hakoko ai, o lakou pu kekahi. Ina pela, ua pono—ke ole au e kuhihewa, a noi hoi e Alakema— ehia la ka nui o na kanaka e hiki ai ia oe ke hoolako mai? Aole i maopopo loa i keia manawa, e kuu haku; aka, he manao ko'u aia mawaena o ka eha a me ka elima haneri. O oe hoi, e lsamala—ehia ka nui

o kou mau kanaka i makaukau i kela wa? Aole i oi aku mamua o ka elua haneri i keia manawa, wahi a ke keikialii, aka, nae, ua hilinai au maluna o ko lakou koa a me ka wiwoole. Ua hoike pakahi ae la na mea a pau i ka nui o ko lakou mau kanaka, a ke hui ia ko lakou huina a pau, aneane e piha ka eha tausani, a o ka hapanui o keia poe no ke kulanakauhale wale no.